Rookvrij buitenbad: hoe doe je dat?

Wel of niet roken is uiteraard iemands persoonlijke keuze. Maar dat roken niet goed voor je is, behoeft geen nadere toelichting. En dat het heel belangrijk is dat kinderen niet beginnen met roken ook. Rookvrije omgevingen dragen hier dan aan bij. Gelukkig zien we dat het aantal speelplekken en sportverenigingen die rookvrij zijn inderdaad toeneemt. Net als het draagvlak hiervoor. En als het aan de beweging ‘Op weg naar een Rookvrije Generatie’ ligt, zullen ook alle (buiten)zwembaden dit voorbeeld snel volgen. Deze beweging , een initiatief van de Hartstichting, KWF en Longfonds, kan daarbij ook helpen.

Aandeel jongeren daalt niet

Hoewel in Nederland nog steeds ruim 2,5 miljoen volwassenen roken, zien we de afgelopen jaren wel een dalende trend naar 18,9% rokers van tabaksproducten in 2022. Helaas daalt het aandeel jongeren dat rookt niet meer verder. Ook het gebruik van e-sigaretten/vapes is onder jongeren populair. Iedere week opnieuw raken honderden kinderen in Nederland verslaafd aan roken, waaronder vapen. De gevolgen kunnen groot zijn. Roken kan ziekten veroorzaken zoals kanker, hart- en vaatziekten en luchtwegziekten en ruim de helft van de mensen die blijft roken overlijdt aan de gevolgen hiervan, elk jaar zo’n 20.000 Nederlanders. Ook van meeroken kunnen mensen ernstig ziek worden en er zelfs aan doodgaan.

Lees ook: In 4 stappen aan de slag met een rookvrij buitenbad

Veelgestelde vragen Rookvrij-beleid

Hoe start je met een rookvrije speelplek? 

Hoe leg je het uit aan de vrijwilligers? 

• Zorg dat ze op tijd en goed op de hoogte zijn van het rookvrij-beleid. 
• Leg uit dat zij een voorbeeldfunctie hebben: zien roken, doet roken. 
• Leg uit waarom het belangrijk is om het terrein rookvrij te maken. 
• Laat hen weten dat zij een belangrijke rol hebben binnen de organisatie en spreek met hen af dat zij helpen met het aanspreken en informeren van bezoekers. Benadruk vooraf dat iedereen kan helpen en dat het slagen van het rookvrij-beleid daar vanaf hangt. 
• Roken de vrijwilligers zelf nog? Maak duidelijke afspraken dat zij buiten het terrein roken en uit het zicht van de kinderen. 

Hoe ga je om met eventuele weerstand van bezoekers? 

• De meeste mensen willen dat kinderen worden beschermd tegen roken. 
• Ga vooraf met de bezoekers in gesprek om draagvlak te creëren. Leg uit waarom het belangrijk is om het terrein rookvrij te maken. 
• Als je uitleg geeft en overtuigd bent van een rookvrije speelplek, zullen mensen het belang van het rookvrij-beleid inzien en het zelf willen naleven. Ga ook het gesprek aan met rokers om te praten over een oplossing. Door naar hen te luisteren, zal de weerstand verminderen. Benadruk dat het gaat om beschermen van de kinderen en niet om hen ‘te plagen’. Verwijs ze eventueel door naar instanties die hen kunnen helpen met stoppen met roken. 
• Bericht iedereen op tijd over het beleid. Kijk naar de communicatietips in het stappenplan. 

Wat doe je aan rokers die niet meer op het speelterrein roken, maar wel bij de entree, in het zicht van kinderen?

• Het is belangrijk dat het roken minder zichtbaar is.  Daarom is het niet gewenst als rokers zichtbaar bij  de entree staan. Velen zullen dit begrijpen. 
• Neem in alle communicatie mee dat ook de  entree rookvrij is. Hang ook daar een rookvrij-bord op.
  Zet geen prullenbak of rookpaal neer bij de entree, omdat dit juist het ontstaan van een rookplek aanmoedigt.
  Praat met mensen die roken bij de entree en leg uit waarom de entree en het terrein rookvrij zijn. 
• Verwijs eventueel naar een specifieke plek om te roken buiten het terrein, uit het zicht van de kinderen.
  Ga in gesprek met de gemeente over de mogelijkheden tot een rookvrije entree. 

Passen e-sigaretten en nieuwe tabaksproducten in een rookvrij-beleid?

• E-sigaretten en nieuwe tabaksproducten (zoals verhitte tabak) passen niet bij een rookvrij terrein. Net als traditionele sigaretten zijn deze producten schadelijk en verslavend. Daaraan willen we kinderen niet blootstellen. Ook weten we dat zien roken, doet roken en zien dampen, doet dampen. We vinden het belangrijk dat kinderen ook worden beschermd tegen de verleiding om e-sigaretten en nieuwe tabaksproducten te gaan gebruiken.

Hoe handhaaf je het rookvrij-beleid?

• Geef bij de ingang en op het terrein aan dat het terrein rookvrij is met behulp van rookvrij-bordjes of via andere aanduidingen. 
• Spreek direct vanaf de invoering, samen met alle medewerkers en vrijwilligers, mensen aan die roken. Vraag bezoekers ook elkaar aan te spreken en te helpen herinneren aan het rookvrij-beleid. 
• Vraag vriendelijke aan diegene die toch rookt of hij/ zij bekend is met het rookvrij-beleid. Vertel over het beleid en laat diegene weten waar hij/zij kan roken en niet kan roken. Leg ook uit waarom de speelplek een rookvrij-beleid heeft. 
• In de praktijk blijkt dat als een rookvrije plek eenmaal is ingevoerd, dit al gauw als een ‘normale zaak’ wordt gezien. De handhaving zal gemakkelijker gaan. 
• Ga geen discussie voeren over het beleid. Vraag zo nodig of iemand bezwaren op een andere wijze kenbaar maakt. Geef duidelijk aan hoe hij/zij dit kan doen, bijvoorbeeld via een mail aan het bestuur of de eigenaar van de speelplek. 

Komt er regelgeving vanuit de overheid voor een rookvrije speelplek?

• Op dit moment is er geen landelijke wet- of regelgeving voor een rookvrije speelplek. Wel stimuleren gemeenten en organisaties zoals NUSO, Scouting Nederland, vSKBN en Kinderboerderijen Actief op verschillende manieren rookvrije speelplekken. 

Wat kost het om onze speelplek rookvrij te maken? 

• Kijk op www.rookvrijegeneratie.nl/spelen voor het downloaden van gratis materialen. Periodiek vind je hier ook acties voor gratis rookvrij-borden. Soms biedt de gemeente ook gratis borden aan. 
• Je kunt bij de gemeente nagaan of subsidies te krijgen zijn voor het initiatief om de plek rookvrij te maken.