Een deel van de schoolgaande jeugd zit deze week midden in de examens. Na een aantal jaren hard werken, komt het er nu op aan. Het verprutsen van een examen kan grote gevolgen hebben. Ook als je er goed voor staat. En dat idee alleen al kan weer onnodige stress opleveren. Ik vraag mij dan ook elk jaar weer af: moet het echt zo? Het houdt Johan Visser ook bezig en hij schreef het boel ‘Is het voor een cijfer’. Als we weten dat intrinsieke motivatie wordt veroorzaakt door autonomie, competentie en verbondenheid waarom werken we dan nog met een systeem van cijfers en examens? Een interessante kijk op het motiveren van de jeugd, ook als het gaat om leren zwemmen.
Toetsen en beoordelen
In het onderwijs vormen cijfers een belangrijk, maar ook complex onderwerp. In zijn boek ‘Is het voor een cijfer?’ werpt Johannes Visser een kritische blik op de rol van cijfers en pleit hij voor een systeem waarin jongeren meer kunnen leren met minder stress. Hoewel het boek primair gericht is op het onderwijs, zijn de inzichten die het biedt ook zeker relevant voor de zwemles. Het boek neemt ons mee op een reis door de evolutie van toetsen en beoordelen in onze samenleving, met een bijzondere focus op het onderwijs. Visser stelt kritische vragen over de aard en impact van cijfers op ons leerproces. Het gaat niet alleen om het toekennen van cijfers, maar ook om de manier waarop we deze gebruiken om beslissingen te nemen over het (onderwijs)niveau van leerlingen. Een van de meest intrigerende aspecten die Visser aanhaalt, is het effect van cijfers op motivatie. Hij wijst erop dat het gebruik van cijfers als controlemechanisme en vergelijkingsmiddel vaak juist leidt tot stress en demotivatie bij leerlingen. Wanneer leerlingen constant beoordeeld worden op hun vaardigheden, bijvoorbeeld tijdens de zwemles, kan dit hun plezier en motivatie om het te leren negatief beïnvloeden.
Lees ook: ‘Er zijn vele wegen die naar Rome leiden en dat maakt het juist ook zo leuk’
Betekenis van cijfers
Visser benadrukt ook het belang van de betekenis achter cijfers. Een cijfer of beoordeling op zichzelf zegt niet altijd veel over de prestaties van een leerling of student. Het is essentieel dat we de validiteit en betrouwbaarheid van toetsenop basis waarvan we zware beslissingen nemen eens heroverwegen. Het boek eindigt met aanbevelingen voor een meer doordachte aanpak van beoordeling en toetsing in het onderwijs. Het roept op tot bewuste ontwerpkeuzes in het curriculum, waarbij de focus ligt op het ondersteunen van het leerproces en daarmee de intrinsieke motivatie van leerlingen. Interessante inzichten voor iedereen die betrokken is bij het motiveren van de jeugd, maar ook volwassenen. Niet alleen in het onderwijs, maar ook bij het zwemonderwijs, begeleiding van stagiaires, ontwikkeltrajecten van medewerkers. Hoe zorg je dat mensen, jong en oud, plezier beleven aan het leren van nieuwe dingen. Op zoek gaan naar uitdagingen en leren hun talenten te benutten.
Eindexamen afschaffen?
‘Is het voor een cijfer?’ biedt een waardevolle kritische analyse van de rol van cijfers en het beoordelingssysteem in het algemeen in ons onderwijsstelsel. Het herinnert ons eraan dat cijfers slechts een instrument zijn en geen doel op zich. Door bewust na te denken over de rol van cijfers en beoordeling in ons onderwijs maar ook andere domeinen, kunnen we een meer motiverende leeromgeving creëren waarin iedereen de kans krijgt om een leven lang te gedijen zonder verstrikt te raken in een rigide systeem. Johannes oppert zelfs om het eindexamen helemaal af te schaffen. Ik vind dit een interessante gedachte, maar of het ooit zover komt? Voor alle examenleerlingen nu komt het hoe dan ook te laat en zal er dus nog even moeten worden gepresteerd. Maar het zou fijn zijn als de kinderen in de zwemles al kunnen ervaren hoe het ook anders kan.
advertentie
