Het nieuwe rapport Toegroeien naar sportdeelname van het Mulier Instituut laat zien dat sportgedrag veel meer is dan een individuele keuze. Wie sport en blijft sporten, ontwikkelt die gewoonte in een sociale omgeving die stimuleert, ondersteunt en sport normaal maakt. Mensen worden dus niet zo gauw sportief ‘uit zichzelf’, maar in interactie met de mensen en plekken om hen heen. Oftewel: sportsocialisatie. Wat onderstreept hoe belangrijk plekken zijn waar mensen vanzelfsprekend in aanraking komen met sport en bewegen, zoals zwembaden. Voor de zwembranche ligt hierin dus een opdracht én kans.

Aangeleerd én beïnvloedbaar
Het onderzoek ondersteunt wat veel professionals intuïtief herkennen: sportende ouders en een jeugd waarin bewegen vanzelfsprekend is, dragen sterk bij aan een leven lang sporten. Kinderen die zien dat hun ouders sportief bezig zijn, nemen die norm vaak ongemerkt over en ervaren meer steun, meer mogelijkheden en vooral meer plezier in sport. De onderzoekers bevestigen dat: volwassenen die nu het meest actief zijn, sportten in hun puberteit bijna twee keer zo vaak als degenen die nu het minst actief zijn. Ook hadden hun ouders vaker een sportieve leefstijl en stimuleerden zij hun kinderen actiever. Maar het rapport laat ook zien dat deze jeugdige sportbasis zeker niet allesbepalend is. Sterker nog, sportsocialisatie in de volwassenheid blijkt uiteindelijk een sterkere voorspeller van sportgedrag dan de jeugd zelf. Ook blijkt dat bewegingsonderwijs, zoals extra gymlessen op school, een minder grote rol speelt. Hoewel dit waardevol is voor de motorische ontwikkeling, blijkt de invloed ervan op een levenslange sportieve leefstijl relatief beperkt. Bepalender is de invloed van leeftijdsgenoten en vooral de sportstimuli die mensen later in hun leven ervaren. Een sportieve partner, collega’s die bewegen normaal vinden, een werkgever met een sportregeling of een vriendenkring die sport omarmt, blijken voor veel mensen doorslaggevend. De onderzoekers zien zelfs dat oudere generaties, die vaak zónder sportende ouders zijn opgegroeid, via deze latere stimulansen alsnog een actieve leefstijl ontwikkelen.
Ben jij op zoek naar een leverancier die kan helpen met het schoonmaken en schoonhouden van jouw zwembad of zwemschool? 👉 Klik hier.
Opdracht én een kans
Het idee dat ‘wie het niet van huis uit heeft meegekregen, nooit meer instroomt’ wordt daarmee genuanceerd of zelfs ontkracht. Het rapport laat zien dat iedereen op elk moment sportief kan worden, mits de omgeving uitnodigt, drempels verlaagt en ondersteunt. Voor de zwembranche ligt hierin een duidelijke opdracht én kans. Zwembaden zijn vaak de eerste plek waar kinderen op jonge leeftijd kennismaken met georganiseerde beweging. De ervaringen die zij daar opdoen—plezier, succeservaringen, een gevoel van veiligheid—vormen de basis voor hun houding ten opzichte van sport in bredere zin. Goed zwemonderwijs draagt dus niet alleen bij aan zwemveiligheid, maar ook aan sportsocialisatie. Dat maakt het zwembad één van de belangrijkste schakels in het sportecosysteem van kinderen. Maar minstens zo interessant is wat het onderzoek zegt over volwassenen. Omdat sportsocialisatie later in het leven zó’n sterke voorspeller is van sportief gedrag, is het voor de branche waardevol om bewust aanbod te creëren dat daarop inspeelt. Denk aan laagdrempelige instapmomenten, sociale groepsprogramma’s, werkgeversarrangementen of activiteiten die inspelen op leefstijl. Niet alleen beweging faciliteren, maar een leefwereld creëren waarin sport vanzelfsprekend voelt. Zeker voor doelgroepen die zichzelf minder snel in de ‘sportwereld’ herkennen. Het doorbreken van het idee dat sport alleen is voor mensen met talent of een sportief gezin is hierbij essentieel.
Sportsocialisatie is samen sporten
Het rapport laat overtuigend zien dat sportgedrag een sociaal proces is. Mensen groeien niet alleen toe naar sportdeelname, ze worden erin begeleid, verleid en bevestigd door hun omgeving. Het zwembad is in die omgeving één van de meest laagdrempelige en vertrouwde plekken. Juist daarom kan de zwembranche een sleutelrol spelen in het versterken van een actieve leefstijl, van jong tot oud. Het zwembad is een belangrijke publieke en sociale sportvoorziening: hier komen gezinnen, vriendengroepen en diverse doelgroepen samen in een positieve sportomgeving die uitnodigt tot herhaling. Als professionals in de sector heb je daarmee meer in handen dan het faciliteren van zwemactiviteiten: Meebouwen aan een sportieve samenleving. En dat begint bij het creëren van ruimtes, programma’s en ervaringen die mensen—jong én oud—het gevoel geven dat bewegen iets is waar zij thuishoren.
Lees voor meer informatie het rapport Toegroeien naar sportdeelname.

