Het is vandaag Wereld Parkinson dag. Bewegen kan zeker voordelen opleveren voor mensen met Parkinson. Het is belangrijk voor de algemene gezondheid en kan motorische en niet-motorische symptomen van de ziekte verminderen. Ongeacht leeftijd, conditie of stadium van Parkinson is er altijd wel een passende oefening om fit te worden én te blijven. Het is daarbij wel belangrijk dat het veilig is, plezierig en toch uitdagend is. Zwemmen is ook een manier om in beweging te blijven. Maar waar moet je op letten als je wil bewegen als je Parkinson hebt?
Beschermende effecten
Klinische studies suggereren dat de ziektesymptomen langzamer verergeren bij mensen die sporten. Pre-klinisch onderzoek toont aan dat lichaamsbeweging een beschermend effect heeft op de hersencellen. Het stimuleert trofische factoren, die als ‘meststof’ voor hersencellen dienen, en het verhoogt het aantal en de activiteit van zogenaamde mitochondriën, de ‘energiebronnen’ van de cellen. Het helpt ook om de dopamine efficiënter te gebruiken. Dopamine is het hersenstofje dat verantwoordelijk is voor normale bewegingen, die afnemen bij Parkinson. Wel kunnen mensen met Parkinson merken dat sommige symptomen zoals tremor toenemen tijdens inspanning, maar dat betekent niet dat de tremor op de lange termijn zal verslechteren. Daarbij is bewegen geen vervanging van de medicijnen. Sommige mensen kunnen hun medicatie verlagen omdat ze zo de symptomen van de ziekte beter onder controle kunnen houden, maar anderen hebben juist meer medicatie nodig om te kunnen sporten. Het is daarom belangrijk om samen met de behandelend arts te bepalen wat het beste werkt.
Lees ook: Richtlijnen COPD: ‘Bewegen (zwemmen) heeft een positieve invloed’
Bewegen in het water
Er zijn speciale oefeningen om beter om te leren gaan met freezing (plotselinge, tijdelijke onmogelijkheid om te bewegen) en leren om vallen te voorkomen. Voor dystonie (spierkrampen die vaak de kuiten, voeten of tenen aantasten) zijn ‘lage impactoefeningen’ zoals bewegen in het water zeer geschikt. Het rekken en strekken van overactieve spieren en het versterken van de tegenovergesteld liggende spieren kan ook helpen. Wel kunnen symptomen fluctueren, waardoor het sommige dagen beter kan gaan dan andere dagen. Het beste tijdstip om te trainen kan ook variëren. Soms is dat het tijdstip waarop de medicatie het beste werkt om de symptomen van de ziekte onder controle te houden, waardoor bewegen beter gaat en mensen maximaal kunnen trainen. Een therapeut die gespecialiseerd is in fysiotherapie en Parkinson kan helpen met het bepalen van de oefeningen en het maken van een trainingsprogramma.
Vermoeidheid
Een veel voorkomend symptoom van Parkinson is vermoeidheid. Nu lijkt het misschien tegenstrijdig, maar bewegen is dan één van de beste remedies hier tegen. Het kan zijn dat het in het begin vermoeiend is (de meeste mensen met of zonder Parkinson voelen zich moe bij het starten van een trainingsprogramma), maar na verloop van tijd zal dit juist afnemen. Om hierin beter inzicht te krijgen, kan het helpen een logboek bij te houden over het moment en de frequentie van het trainen en medicijngebruik en te zien of en hoeveel de vermoeidheid in de loop van de tijd verbetert. Uiteraard is het wel belangrijk om blessures te voorkomen die te fanatiek sporten (te zwaar of met een verkeerde houding) kunnen veroorzaken. In het begin kan een fysiotherapeut helpen om langzaam en verantwoord te starten en geleidelijk de trainingsintensiteit te verhogen. Na verloop van tijd leren de meesten ook wel zelf de grenzen te kennen.
Met dank aan het Parkinsonfonds. Je vindt hier ook meer informatie over bewegen met Parkinson.
