Gisteren was het Wereld Autisme Dag. Zo’n 200.000 mensen in Nederland hebben een vorm van autisme, waarvan 30% een verstandelijke beperking heeft. Binnen het zwemonderwijs zien we ook steeds meer kinderen met autisme. Maar wat is autisme nou eigenlijk, wat zijn de kenmerken en wat gaat er anders? Als je kinderen met autisme met plezier wil leren zwemmen, helpt het als je antwoorden hebt op deze vragen. Maaike de Valk deelt graag haar kennis en expertise.
Verwerken van informatie
Mensen met autisme hebben een andere manier verwerken van informatie en opslaan dan iemand zonder deze diagnose. Dit kan problemen geven op het gebied van communicatie, flexibiliteit in denken en handelen en het filteren en integreren van informatie. Om te begrijpen waarom mensen met autisme problemen hebben op deze verschillende gebieden, is het goed om te weten dat mensen zonder autisme een uitleg vaak op verschillende manieren herhalen. Zeker op het gebied van zwemmen is dit voor kinderen met autisme lastig, want de verwerkingssnelheid is al langzamer. Als het dan op verschillende manieren wordt uitgelegd, moet er steeds een nieuw neuropad (neurologische verbinding in de hersenen) worden gemaakt. Lesgevers denken dat er na een paar keer herhalen geen verschil meer is tussen ‘potlood’, ‘pats’ of ‘sluit’, maar voor iemand met autisme is deze overeenkomst niet te maken. Zij horen drie verschillende opdrachten en dit zorgt dan voor onduidelijkheid en verwarring. Omdat onduidelijk is welke neurologische verbinding moet worden gebruikt, raakt een kind overprikkeld en dat maakt flexibel denken en handelen lastig.
Filteren van informatie
Daarnaast is het filteren van informatie vaak een probleem omdat iemand met autisme niet zo goed de hoofdzaken van de bijzaken kan onderscheiden. We verwerken per seconde zo’n 4,2 miljoen prikkels en de meesten daarvan gaan gelukkig onbewust. Voor iemand met autisme is dit een ingewikkeld proces. Vergelijk het met een vergiet, zonder autisme zijn de gaatjes klein en alles wat automatisch gaat of niet van belang is blijft hangen in de vergiet en wordt opgeruimd. Als je autisme hebt zijn de gaatjes in de vergiet groter, waardoor er ook informatie waar je niks aan hebt of die je niet nu hoeft te gebruiken, ook als belangrijk wordt gezien. Het automatisch opruimen is moeilijk, net zoals het maken van een onderscheid tussen of iets echt belangrijk is óf juist minder belangrijk. Daarnaast is er een vertraging in het verwerken van informatie. Dit kan variëren van enkele seconden tot zelfs weken. Door op dezelfde manier te blijven herhalen, help je de degene met autisme makkelijker informatie te verwerking.
Lees ook: De zwemles autismeproof
Communicatie
Communicatie kan problemen geven omdat woorden anders worden opgevat of gebruikt. Ook gebruiken we veel uitdrukkingen en gezegdes in onze taal en worden grapjes niet altijd begrepen. Mensen met autisme hebben er daarom baat bij dat je het duidelijk uitlegt en dat je duidelijke taal gebruikt. Check ook altijd of het begrepen is wat er gezegd is. Ga hierin niet alleen uit van de bevestigende ‘ja’, maar vraag het ook te herhalen. Martine Delfos zei eens: ‘Laten we afspreken dat we elkaar niet begrijpen’. Hierdoor dwing je elkaar om altijd even te checken of het wel duidelijk is. In de communicatie met kinderen is het verschil tussen taalgebruik en taalbegrip anders. Kinderen die hoog functionerend zijn (prima mee kunnen komen op school maar op sociaal gebied er moeite mee hebben), kunnen soms woorden gebruiken die niet bij de leeftijd passen. Vraag dan ook of ze weten wat ze hebben gezegd. Het mooie is dat ze het vaak wel in de juiste context zeggen en dat het dan dus vaak niet opvalt. Dit heeft te maken met dat er gereageerd wordt op een eerder gebruikte zin of vraag waar dit antwoord op is gegeven.
Met plezier leren zwemmen
Als je kinderen met autisme in je groep hebt, is het goed om je ervan bewust te zijn waarin zij anders kunnen zijn en hoe je hen dan kan helpen. Maar uiteraard kan elk persoon anders zijn. Iedereen is verschillend en kijk daarom dan ook altijd goed naar de persoon die voor je staat en welke ondersteuning hij of zij nodig heeft. En weet je het niet, laat je dan goed informeren en probeer zo te achterhalen waar het kind behoefte aan heeft om met plezier te kunnen leren zwemmen.
Deze blog is geschreven door Maaike de Valk, zij is meer dan 25 jaar werkzaam in het zwem onderwijs en heeft 10 jaar een eigen zwemschool gehad waar zij veel heeft geleerd over het bijzondere kind. Nu brengt zij deze kennis graag over op anderen.