Iedere zwemonderwijzer kent het: een kind dat plots in tranen uitbarst, zich vastklemt aan de badrand of met stijve armen weigert het water in te gaan. Jij probeert rustig te blijven, terwijl de rest van de groep ongeduldig wacht en ouders vanaf de tribune toekijken. De spanning stijgt, en ergens hoor je jezelf denken: kom op, we moeten door… Zo’n moment vraagt om pedagogische sensitiviteit en inzicht in gedrag en emoties. Want leren zwemmen gaat niet alleen over drijven, ademhalen en de beenslag. Het gaat ook over omgaan met angst, vertrouwen leren opbouwen en emotionele veiligheid ervaren.
Emotieregulatie
Een kind dat weigert het water in te gaan, ‘lastig doet’ of ineens huilt, vertoont niet zomaar dit gedrag. Achter dat gedrag zit een emotie wat vaak angst, onzekerheid of frustratie is. In de psychologie wordt dat gezien als emotieregulatie in ontwikkeling: jonge kinderen hebben hun emoties nog niet onder controle en leunen op de volwassene om dat te leren. Daar ligt precies de pedagogische taak van de instructeur. Niet het gedrag corrigeren, maar het gevoel erachter begrijpen. Een kind dat zich vastklampt, zegt eigenlijk: help me, ik vind dit te spannend. Door dat te zien, verschuift je reactie van irritatie naar begrip. Oftewel de kern van radicale acceptatie, een fenomeen uit de dialectische gedragstherapie wat betekent dat je volledig erkent wat er nu gebeurt, zonder te proberen het onmiddellijk te veranderen. Je accepteert de realiteit van het moment, ook als die onhandig, luid of ongemakkelijk is. In de zwemles betekent dat: je ziet het kind dat weigert, hoort het huilen, voelt misschien de druk van tijd en groep, en toch blijf je in het moment. Je vecht niet tegen wat er gebeurt, maar werkt ermee. Door even stil te staan, te ademen en de emotie te erkennen, creëer je ruimte om doelbewust te handelen.
Lees ook: Kind gewend zin te krijgen: niet verwend wel gefrustreerd
Spiegel
Vanuit de psychologie weten we dat kinderen pas leren als ze zich veilig voelen. Emotionele veiligheid is een basisvoorwaarde voor leren wat uiteraard ook voor het leren zwemmen geldt. Wanneer een kind zich gezien voelt in zijn spanning, kalmeert het zenuwstelsel sneller. Dat geeft het brein weer ruimte om nieuwe ervaringen op te nemen. Radicale acceptatie werkt dus niet alleen rustgevend, maar ook leerbevorderend. Het helpt kinderen om hun eigen emoties te herkennen en te reguleren. Jij fungeert als spiegel: door rustig te blijven en gevoelens te benoemen, laat je zien hoe je met spanning kunt omgaan. Dat is een vorm van sociaal-emotioneel leren in de praktijk. Een kind dat overstuur is, heeft grenzen én erkenning nodig. Als je zegt: “Ik zie dat je het spannend vindt, we doen het stap voor stap”, geef je ruimte aan de emotie, maar houd je richting. Je zegt eigenlijk: je mag bang zijn, maar we blijven bewegen. Radicale acceptatie is dus geen softe aanpak of vrijblijvendheid. Het is juist professioneel handelen vanuit kalmte en bewustzijn. Je kiest ervoor om niet te reageren vanuit frustratie of druk, maar vanuit inzicht in hoe leren werkt.Radicale acceptatie is geen techniek, maar een houding. Het vraagt aandacht, zelfbewustzijn en reflectie. Het is een vorm van professionele zelfregulatie: eerst jezelf kalmeren, zodat je het kind kunt helpen hetzelfde te doen. Wie dat leert, brengt rust in de les en bouwt mee aan een veilig leerklimaat. En dat is precies waar het in goed zwemonderwijs om draait: kinderen niet alleen leren overleven in het water, maar ook leren omgaan met spanning, falen en doorzetten.
Pedagogisch vakmanschap
Goede zwemles draait om meer dan techniek. Een kind leert beter als het zich gehoord voelt, als de instructeur niet alleen corrigeert maar ook coacht. Dat vraagt pedagogisch vakmanschap: weten hoe je nabij kunt zijn zonder te overnemen, hoe je grenzen stelt zonder strijd, en hoe je gedrag kunt lezen als communicatie. Radicale acceptatie sluit hier naadloos op aan. Het helpt instructeurs om gedrag te duiden vanuit ontwikkeling, in plaats van vanuit weerstand. Daarmee wordt elke lastige situatie een kans om te oefenen met vertrouwen, voor het kind én voor de leraar. Een kind dat huilt of weigert is niet lastig, het leert omgaan met een grens. En jij als instructeur begeleidt dat proces. Door even te ademen, te accepteren wat er is en rustig te blijven, laat je zien wat veiligheid betekent. Radicale acceptatie is daarmee geen extra taak in de zwemles, maar een verdieping van wat je al doet: met aandacht, empathie en vakmanschap kinderen helpen groeien in het water én daarbuiten.
advertentie
