‘Een frisse duik?’, zo luidt de kop van een artikel in de juni uitgave van Quest over het zwembadwater in Nederland. Natuurlijk weten wij als geen ander dat je met een gerust hart een duik kunt nemen, de zwembaden in Nederland zijn heel schoon. Om de rest van Nederland ook te overtuigen vroeg Quest Maarten Keuten en Marjolein Peters, beiden hierop gepromoveerd aan de TU Delft, naar hun bevindingen. Hoe het water in zwembaden wordt gezuiverd is uiteraard bekend, maar een aantal andere interessante inzichten uit het artikel delen wij hier graag.
Chlooramines
Chloor, of eigenlijk hypochloriet: een chlooratoom met een zuurstofatoom, in het water is goed om bacteriën en virussen te doden en houdt het water schoon. Maar als het in aanmerking komt met vuil kan het zorgen voor irritaties. Huidschilfers, haren en bacteriën komen in het water, maar ook zweet, speeksel, huidvetten, snot, urine, make-up en haargel. Het zijn de bijproducten van desinfectie die schadelijk kunnen zijn. Het gaat hierbij veelal om chlooramines, verbindingen van chlooratomen met stikstofatomen. In zweet en urine zit veel ureum en dat is een belangrijke leverancier van stikstof. Eerst ontstaat monochlooramine, dan dichlooramine en tenslotte trichlooramine. Van trichlooramine weten we dat deze geïrriteerde ogen en luchtwegen veroorzaken.
Zweet en urine
Maar wat is eigenlijk de grootste veroorzaker van die bijproducten? Grofweg veertig procent is afkomstig van zweet, dertig procent komt door plassen in het water en de rest komt door vuil dat op je lichaam zit voordat je het water ingaat. Natuurlijk zijn er verschillen tussen de aard van het bezoek. Recreatieve zwemmers zweten over het algemeen nauwelijks, zo’n negentig procent van de desinfectiebijproducten komt dan door urine en door vuil. Bezoekers die vooral komen om te bewegen in het water geven wel veel zweet af aan het water en Keuten en Peters hebben onderzocht hoeveel. In een bak met 3000 liter water hebben ze een crosstrainer gezet. Omdat het zweet in zo’n hoeveelheid water te veel verdund zou worden, kregen proefpersonen een waterdicht pak aan met 25 liter water erin. Chemische analyse van watermonsters uit het pak liet zien dat proefpersonen zo’n 200 milliliter zweten in een half uur, een inspanning die vergelijkbaar is met baantjes zwemmen. Maar bij extreme activiteit liep het op tot 800 milliliter in een half uur.
Douchen
Om niet de chemicaliën al het werk te laten doen, zou het dus wel fijn zijn als mensen van tevoren douchen. Hoe minder vuil in het zwembad komt, des te minder de chemicaliën hoeven te doen en des te minder bijproducten er zijn. Maar zoals bekend is dit nog wel een uitdaging omdat niet iedere zwembadbezoeker graag onder de douche staat. Maar hoe lang douchen is eigenlijk voldoende? Ook dit onderzochten Keuten en Peters en lieten mensen douchen terwijl elke zes seconden een nieuwe waterfles onder het putje werd gezet. Het moge duidelijk zijn dat de eerste fles het minst schoon was, maar na vijftien tellen bleek de helft van het vuil van het lijf weggespoeld. Na dertig seconden 75 procent en na een minuut waren de meeste schoon. Wie dan nog aan het douchen is, staat er eigenlijk alleen nog onder te zweten. Voorwaarde is dan wel dat men geen zeep of shampoo gebruikt. Bij hair care of hair repair producten blijft een deel van de shampoo achter en spoelt er pas af als je in het water springt. En dat willen we nu juist voorkomen.
Meer weten? Abonnees kunnen het artikel ‘Frisse duik’ in de Quest teruglezen.