De eerste kennismaking met een sport is vaak bepalend: voel je je welkom, dan is de kans groter dat je blijft sporten. Het Mulier Instituut onderzocht met het Nationaal Sportonderzoek (september 2024) hoe sporters hun startperiode ervaren. De resultaten zijn gebundeld in de factsheet ‘Starten met sport’ en bieden waardevolle inzichten voor iedereen die sporters wil behouden, ook in het zwemmen.
Eerste indruk
Slechts de helft van de sporters ervaart de startperiode als (heel) plezierig. Eén op de vijf vindt het begin juist lastig, vooral jongvolwassenen (16-34 jaar). Voor de zwembranche – waar veel kinderen en jongeren hun eerste sportervaring opdoen – is dat een belangrijk signaal. De sociale omgeving speelt hierin een sleutelrol. Sporters die snel contact hebben met anderen, blijven vaker actief. Toch geeft 1 op de 10 sporters aan nog steeds geen goed contact te hebben met medesporters, en 1 op de 3 sporters zegt zelfs helemaal geen medesporters te hebben. In een sport als zwemmen, die vaak individueel wordt beoefend, ligt hier zowel een risico als een kans. Twee derde van de sporters vindt zijn sport direct leuk, maar 1 op de 10 heeft daar meer dan een jaar voor nodig – of vindt het nog steeds niet echt leuk. Er is een duidelijke samenhang met sportfrequentie: wie vaker zwemt, raakt er sneller aan gehecht. Ook het gevoel van bekwaamheid speelt mee. Sporters die hun sport snel redelijk tot goed kunnen uitvoeren, blijven langer gemotiveerd. Bij zwemmen betekent dit: bied tijdig succeservaringen – niet in technische perfectie, maar in het gevoel dat iemand ‘kan zwemmen’.
Wat motiveert om te starten?
Bijna driekwart van de sporters geeft lichamelijke gezondheid als belangrijkste motivatie om te beginnen met sporten. Dit benadrukt hoe belangrijk sport is voor het welzijn en de preventie van gezondheidsproblemen. Daarnaast worden ook plezier en conditieopbouw door 41% van de sporters genoemd als belangrijke redenen, en ontspanning door 34%. Voor zwembaden betekent dit dat de focus idealiter minder ligt op competitie en prestaties, en juist meer op de beleving, het plezier en de gezondheidsvoordelen van zwemmen. Hoewel zwemmen vaak als een individuele sport wordt gezien, toont het onderzoek aan dat sociale verbinding een grote rol speelt in het duurzaam volhouden van de sport. Zwemmers die al bij de start, of binnen enkele maanden, goed contact hebben met medesporters, voelen zich sterker verbonden met hun sport. Dit geldt in het bijzonder voor degenen die jarenlang actief blijven. Het onderstreept hoe belangrijk het is om vanaf het allereerste zwemmoment ruimte te creëren voor ontmoeting, het opbouwen van een veilige en uitnodigende omgeving, en het stimuleren van sociale interactie. Door deze elementen bewust te faciliteren, kunnen zwembaden niet alleen het plezier en de motivatie vergroten, maar ook de kans dat mensen langdurig actief blijven, aanzienlijk verbeteren.
Lees ook: Motiveren: zo maak jij van een zwemmer een zwemfan
Sleutels tot sportbehoud
Of iemand een sport blijft beoefenen, wordt in belangrijke mate bepaald door drie samenhangende factoren: plezier, bekwaamheid en sociale verbinding. Uit het Nationaal Sportonderzoek van het Mulier Instituut blijkt dat twee derde van de sporters hun sport vrijwel direct leuk vond. Dat plezier vergroot de motivatie om door te gaan. Daarnaast voelde 79% zich binnen een paar maanden bekwaam genoeg om de sport goed uit te oefenen – een belangrijk ingrediënt voor zelfvertrouwen. Ook sociale verbinding speelt een cruciale rol: 60% van de sporters had binnen enkele maanden goed contact met medesporters, wat het gevoel versterkt erbij te horen. Voor sportaanbieders onderstreept dit hoe bepalend de eerste periode is. Wie sporters snel positieve ervaringen biedt, vergroot de kans dat ze blijven. Bied daarom begeleide instapmomenten aan, zoals introductiecursussen of buddyprogramma’s, en train instructeurs om onzekerheid of terughoudendheid bij nieuwe sporters tijdig te herkennen. Stimuleer daarnaast sociale interactie, bijvoorbeeld met een koffiemoment na de les of via een groepsapp, om de verbondenheid te versterken. Vraag ook actief naar de eerste ervaringen, bijvoorbeeld via een korte vragenlijst of een gesprek na een maand, zodat je kunt bijsturen waar nodig. Als sporters zich gewaardeerd, capabel én verbonden voelen, is de kans veel groter dat ze hun sport blijven beoefenen.
De inzichten uit het onderzoek maken duidelijk: een sterke start is geen garantie voor langdurige sportdeelname, maar een zwakke start vergroot wél het risico op uitval. Met gerichte aandacht voor plezier, vaardigheid en verbondenheid kunnen zwembaden en zwemclubs het verschil maken – juist in de cruciale eerste fase.
Meer weten? Kijk hier voor meer informatie
advertentie
