Na de zomer wordt er vanuit Sportfondsen Nederland opnieuw een cursus aangeboden voor technisch medewerker in zwembaden. Een basiscursus die met de komst van de nieuwe zwemwaterwet enkel maar aan belang wint. Ondertussen wordt achter de schermen hard gewerkt aan de uitbouw en certificering van de opleiding. Vier direct betrokkenen uit de branche vertellen over hun ervaringen. De gedeelde noodkreet: “Help, de oude zwembadmachinist verdwijnt!”
Ze zijn vaak honkvast, zeer betrokken en steeds harder nodig. De technisch medewerker als spil in het zwembad. Aanspreekpunt voor het management en inspectie. De persoon waar het eerst naar wordt gekeken bij een storing. De machinist waar iedereen in blind vertrouwen op vaart. Ondertussen worden ze steeds zeldzamer, de duizendpoten die de weg weten in de technische installaties van het bad. De redenen zijn bekend: steeds vaker kiezen baden voor het uitbesteden van de techniek aan gespecialiseerde adviesbureaus. Vanwege het gemak, de vermeende financiële voordelen en de alsmaar ingewikkelder wordende techniek. Nog een punt: ook het technisch onderwijs is in ons land aan inflatie onderhevig, met alle gevolgen van dien voor de instroom van jong talent. Aan de achterdeur merkt de branche de gevolgen van de vergrijzing: de specialisten van weleer verlaten het bad. Ze hebben hun sporen verdiend, en met hun vertrek verdwijnt ook de kennis. Michael van den Beld, senior consulent en beleidsmedewerker bij brancheorganisatie NPZ | NRZ, wil niet somberen. “De kennis is er nog steeds. Ze is alleen zeer versnipperd. Als makelaar in kennis zien wij het als onze taak om al die deskundigheid weer te verzamelen en bij elkaar te brengen in een gestructureerde opleiding waarvan de kwaliteit geborgd is.”
Ben jij op zoek naar een leverancier van LED verlichting voor in jouw zwembad of zwemschool? 👉 Klik hier.
Verbeteren
Sportfondsen Nederland onderkende het probleem van de verdwijnende zwembadmachinist en nam enkele jaren geleden het initiatief om een basiscursus technisch medewerker op te zetten. De cursus is inmiddels toe aan zijn derde jaargang, leert de deelnemers om de eigen installaties beter te doorgronden en stimuleert het analytisch vermogen. De 9-daagse cursus wordt aangeboden op een centrale locatie in het land en start naar verwachting in september. Technische experts uit de praktijk vertellen over het werk in de steeds complexer wordende zwemaccommodaties. De cursisten kunnen daardoor meer vertrouwd raken met de laatste stand van de techniek, de overheidseisen, het technisch beheer en de procesvoering. De deelnemers zijn afkomstig uit alle delen van het land en werkzaam in allerlei typen baden, ook buiten Sportfondsen. Wat hen bindt: de passie voor techniek en de wil om zich te verbeteren. Ondertussen is een breed samengestelde werkgroep druk bezig met de opzet een gecertificeerde beroepsopleiding. Maarten Uiterwijk, senior adviseur installaties bij Sportfondsen, is er blij mee. “Van onze techneuten wordt tenslotte steeds meer gevraagd.”
Doelwetgeving
De voorgenomen wijzigingen in de BHVBZ (zwemwaterwet) werken als een katalysator voor alle ontwikkelingen. Meetfouten bij DPD-metingen zijn actueler dan ooit. Het administratief vastleggen van technische bedrijfsprocessen wordt met de nieuwe doelwetgeving nog belangrijker. De consequenties van de BRL K903/08, het Activiteitenbesluit, het Drinkwaterbesluit en de daarin opgenomen legionellapreventie, voor de technisch medewerker zijn ze verstrekkend. Tijdens de basiscursus komen de meest uiteenlopende onderwerpen aan bod, van installatiebeheer en zwemwaterzuivering tot bouwkundig onderhoud. Een eindtoets sluit de cursus af. Floris Godfriedt van Adviesbureau Aquavarea uit Zwaag is als docent zwemwaterbehandeling nauw betrokken bij de cursus. Hij noemt het verdwijnen van kennis uit het bad een negatieve ontwikkeling. “Uitbesteden heeft in mijn visie zo zijn grenzen. Net zo goed als er in het bad altijd iemand aanwezig moet zijn met een ehbo-diploma en een bhv-er zou er ook altijd een persoon moeten zijn die verstand heeft van installaties. Iemand die onmiddellijk kan ingrijpen als het nodig is. Tenslotte wordt er in baden gewerkt met (aangemaakte) chemicaliën.” Godfriedt maakt ook deel uit van de werkgroep die de beroepsopleiding voorbereid. Die opleiding kan er wat hem betreft niet snel genoeg zijn. “Ik heb de indruk dat er met name ook in semi-openbare baden steeds minder kennis aanwezig is. Het is een trend die we als branche moeten zien om te buigen. Een gecertificeerde opleiding, die goed in de markt moet worden gezet, hoort daarbij.”
Positieve ervaringen
Bert Lans van Sportbedrijf Arnhem zit op hetzelfde spoor. Op de cursus neemt hij het onderwerp ‘innovatie en ontwikkeling’ voor zijn rekening. ‘’Alles begint bij de wil om jezelf te ontwikkelen. Ik probeer mensen altijd voor te houden dat het geen schande is om hulp te vragen van anderen. Dat kan gaan om de finesses van een tijdschakelaar op een speelelement tot procesveranderingen binnen organisaties.” Lans heeft positieve ervaringen met de cursus. “Er komen altijd mensen met diverse achtergronden op af. Er is tot op heden verder ook niets aan opleidingen in dit vakgebied. Je hebt te maken met mensen die laaggeschoold zijn en heel goed weten waar ze het over hebben. Je hebt er ook bij met een indrukwekkende opleiding die toch niets weten. Daarin zit tegelijkertijd het spanningsveld en de uitdaging.”
?
Uitstervend vak
Lans juicht de komst van een modulaire beroepsopleiding toe. “Er is haast geboden, de echte zwembadmachinist van vroeger is een uitstervend ras. Gemeenten hebben massaal gekozen voor het uitbesteden van de techniek aan gespecialiseerde bedrijven. Aan de andere kant hebben die bedrijven soms ook moeite om hun kennisniveau op peil te houden. De snelheid van veranderingen in de techniek moet je niet onderschatten. De recessie werkt ook niet mee. Het investeren in kennis schiet er daardoor soms bij in.” De huidige basiscursus is in de visie van Lans daarom een stap in de goede richting. “Zelf heb ik er ook twee mensen uit onze organisatie naartoe gestuurd. Ik geloof in mensen die zich graag door ontwikkelen, medewerkers die kritisch nadenken over hun installaties en vragen durven stellen . Als organisatie word je daar sterker van en dat heeft ook gunstige effecten op de exploitatie. Een goede technisch medewerker zorgt voor kwaliteit en bespaart kosten voor het zwembad. Onder de streep levert het investeren in kennis altijd geld op.”
Competentieprofielen
De NPZ | NRZ ligt ondertussen op koers met de opzet van de beroepsopleiding technisch medewerker. De competentieprofielen voor technisch medewerkers zijn op een rij gezet, van hoog tot laag in de organisatie. Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft positief gereageerd op de tot dusver ingediende voorstellen. Binnenkort geeft ook het eigen bestuur zijn visie. Bij voldoende consensus in de hele keten kan het volgens Michael van den Beld snel gaan. “Ik heb er alle vertrouwen in dat er voldoende draagvlak is. De basiscursus is er al, net als gedreven en deskundige docenten. Natuurlijk is dat de sleutel tot succes. Technische kennis moet worden overgedragen door mensen die gepokt en gemazeld zijn in de praktijk. Daarom is het zaak dat er tempo in de ontwikkeling komt. Anders is het vakmanschap straks voorgoed verloren.”
Werkgroep NPZ Opleidingen Zwembadtechniek opgestart
Begin dit jaar is er een breed samengestelde werkgroep NPZ Opleidingen Zwembadtechniek opgestart, waar gewerkt wordt aan een beschrijving en certificering van noodzakelijke opleidingen op het gebied van zwembadtechniek. NPZ | NRZ coördineert deze werkgroep die als doel heeft om kaders vast te stellen waaraan opleidingen dienen te voldoen. Hierdoor kunnen de in de markt aangeboden opleidingen beter met elkaar vergeleken worden en sluiten de verschillende onderdelen beter bij elkaar aan. Dit alles om wildgroei in de opleidingen te voorkomen.
De werkgroep NPZ Opleidingen Zwembadtechniek bestaat op dit moment uit: Floris Godfriedt (Aquavarea), Maarten Uiterwijk (Sportfondsen Nederland), Paul Blom (C-Mark), Bert Lans (Sportbedrijf Arnhem), Maarten Keuten (TU Delft), Ted Verbeek (Sozon), Hans Schoon (Omegam-Water) en Michael van den Beld (NPZ | NRZ)