Pedagogische tact: zo ontwikkel je ‘bewuste intuïtie’

Elke lesgever – of je nu in het klaslokaal staat, zwemles geeft of andere begeleiding biedt – kent het belang van de juiste interventie op het juiste moment. In zijn boek Pedagogische tact onderzoekt Luc Stevens hoe lesgevers een ‘bewuste intuïtie’ kunnen ontwikkelen, die hen helpt om in de omgang met leerlingen de juiste keuzes te maken. Dit actuele boek is geschreven voor iedereen die kinderen wil begeleiden in hun persoonlijke groei en wil bijdragen aan een positief leerklimaat.

Wat is pedagogische tact?

Pedagogische tact is het vermogen om intuïtief in te spelen op wat een kind nodig heeft in een leeromgeving. Luc Stevens beschrijft dit als een vorm van bewuste intuïtie: een intuïtieve, maar weloverwogen benadering waarbij je niet impulsief reageert, maar inspeelt op de werkelijke behoeftes van het kind. In het boek wordt uitgelegd hoe lesgevers deze ‘tact’ kunnen ontwikkelen en in praktijk kunnen brengen, juist in uitdagende situaties. Voor zweminstructeurs is pedagogische tact bijzonder waardevol. Vaak heb je te maken met kinderen die angst of onzekerheid ervaren in het water. Op zulke momenten is het belangrijk om niet direct te sturen, maar aan te voelen wat het kind nodig heeft – een moment van rust, aanmoediging, of misschien even een andere aanpak. Pedagogische tact gaat om het volgen van het tempo van het kind en het bieden van ruimte om zelfvertrouwen te ontwikkelen. Dit helpt kinderen om ontspannen vooruitgang te boeken en leert lesgevers om zich te richten op de onderliggende gevoelens en behoeften van het kind in plaats van alleen op prestaties of gedragsproblemen.

Drie sleutels tot succes

1. Erkenning van emoties en behoeften
Angst, afleiding of frustratie? Door deze emoties te erkennen, creëer je een basis van vertrouwen. Een kind dat zich gehoord voelt, zal zich veiliger en meer open voelen, wat essentieel is voor een positieve leerervaring.

2. Zelfvertrouwen opbouwen in stappen
In plaats van te pushen naar een einddoel, werk je met haalbare stapjes. Elke kleine stap vergroot het zelfvertrouwen van het kind en motiveert om verder te gaan. Deze aanpak werkt zowel bij kinderen die angstig zijn als bij kinderen die moeite hebben met technische vaardigheden.

3. Gebruik van speelsheid en creativiteit
Door speelse en creatieve elementen in te zetten, verleg je de nadruk van prestatie naar plezier. Dit zorgt ervoor dat het leerproces natuurlijker verloopt en dat kinderen meer ontspannen en met plezier deelnemen aan de activiteit.

Lees ook: Praten met kinderen wordt zo simpeler, effectiever en vooral leuker!

Hoe ontwikkel je pedagogische tact?

Luc Stevens benadrukt dat pedagogische tact een vaardigheid is die je door ervaring, reflectie en zelfkennis ontwikkelt. Het boek biedt verschillende praktische tips die direct toepasbaar zijn.

1. Observeer zonder oordeel: Kijk naar de kinderen die je lesgeeft en probeer te begrijpen wat ze voelen of nodig hebben, zonder meteen een oordeel te vellen. Dit helpt je om beter in te spelen op hun emoties en gedrag.
2. Blijf kalm en geduldig: Vooral in situaties waarin kinderen bang of onzeker zijn, is het belangrijk om kalm en geduldig te blijven. Laat zien dat je er voor hen bent, zodat ze zich veilig voelen.
3. Reflecteer op je beslissingen: Door regelmatig terug te kijken op situaties waarin je snel moest handelen, kun je je pedagogische tact ontwikkelen. Wat werkte goed? Wat zou je de volgende keer anders doen?
4. Wees aanwezig in het moment: Kinderen merken het wanneer je echt aanwezig bent en met volledige aandacht bij hen bent. Dit helpt hen om zich veilig en gewaardeerd te voelen, wat hun leerervaring positief beïnvloedt.

Geen ‘one-size-fits-all’ oplossing

Het boek Pedagogische tact biedt een praktische en actuele kijk op hoe lesgevers kinderen kunnen ondersteunen. Luc Stevens slaagt erin om theorie op een concrete manier te vertalen, zodat de lessen toepasbaar zijn in elke leeromgeving, en benadrukt het belang van een bewuste en intuïtieve benadering van lesgeven. Dit is vooral nuttig in situaties waar geen ‘one-size-fits-all’ oplossing bestaat. Of je nu een zweminstructeur, sportcoach of leraar bent, Pedagogische tact helpt om beter in te spelen op de emoties en behoeften van kinderen. Door bewust te leren vertrouwen op je intuïtie, begeleid je kinderen effectiever en creëer je een ondersteunend leerklimaat. Dit boek is een aanrader voor elke lesgever die verder wil kijken dan de lesstof en zich richt op de persoonlijke ontwikkeling van elk kind.