Zwemveiligheid is een belangrijk begrip, maar wat verstaan we daar in Nederland eigenlijk onder? Vanuit het project NL Zwemveilig is ‘de definitie van zwemveiligheid’ opgesteld. Maar zwemveiligheid is ook dynamisch. Zwemveilig zijn op een bepaald moment in een bepaalde situatie is geen garantie dat je op een ander moment of in een andere situatie ook zwemveilig bent. Zwemveiligheid wordt immers bepaald door de persoon, de activiteit en de omgeving. En wat wordt er precies bedoeld met ‘Nederlandse watercultuur’ of in en om het water?
Ben jij op zoek naar een leverancier die kan helpen bij het verduurzamen van jouw zwembad of zwemschool? 👉 Klik hier.
Waterrijk Nederland
Nederland is een waterrijk land. Volwassenen én kinderen in Nederland komen op allerlei manieren in aanraking met water. Als het mooi weer is zoals de afgelopen dagen, zoeken Nederlanders massaal verkoeling bij het zwembad of buitenwater en gedurende het jaar gaan kinderen en volwassenen naar het zwembad voor les, vrijzwemmen, workouts, trainen. Omdat water en zwemmen zo’n vanzelfsprekend onderdeel zijn van onze cultuur, is het ook voor de meeste ouders normaal dat zij ervoor zorgen dat hun kinderen leren zwemmen. Verreweg de meeste kinderen in Nederland gaan rond 4-5 jaar op zwemles met als doel om zwemveilig te zijn en verdrinking te voorkomen.
Schoolzwemmen
Uit onderzoek van het Mulier Instituut blijkt dat 3% van de 11- tot 16-jarigen geen Zwemdiploma A heeft. 14% van de 6- tot 16-jarigen behaalt het A-diploma via het schoolzwemmen. Het schoolzwemmen is geen verplichting meer in het curriculum, maar wordt wel nog aangeboden. In 2005 was dit door 57% van de scholen, in 2013 is dat gedaald naar 34% en in 2016 nog slechts 32%. Daarnaast zijn er lokale oplossingen zoals een vangnet, waardoor kinderen alsnog een zwemdiploma A kunnen halen, betaald door de gemeente of bijvoorbeeld het Jeugdfonds Sport & Cultuur.
Verdrinking
Mede daarom zijn de verdrinkingscijfers in Nederland laag. Maar er zijn nog steeds verdrinkingen en elke verdrinking is er natuurlijk één teveel. Bij een verdrinking hebben de slachtoffers vaak nog geen diploma of bleken zij in een bepaalde situatie toch onvoldoende zwemvaardig. Eén van de oorzaken voor de verdrinkingen die toch plaatsvinden kan in verband worden gebracht met het stijgend aantal nieuwkomers die in Nederland komen wonen. Uit cijfers blijkt dat minderheidsgroepen die minder goed op de hoogte zijn van de risico’s van het water en zwemvaardigheden niet of onvoldoende beheersen een risicogroep vormen voor verdrinking.
Definitie zwemveiligheid
Zwemveiligheid is dus een breed begrip, wat verstaan we daar dan eigenlijk onder? Vanuit het project NL Zwemveilig is door Titeke Postma* en Kristine de Martelaer** een uitwerking gemaakt van ‘de definitie van zwemveiligheid’. Zwemveilig zijn is: In staat zijn om in en om het water te overleven en op een veilige manier te bewegen en te recreëren in de Nederlandse watercultuur. Maar ‘Wat wordt bedoeld met de ‘Nederlandse watercultuur’? Wat bedoelen we met ‘in en om het water’? Wat bepaalt of iemand ‘in staat is te overleven in en om het water?’. In het artikel Definitie zwemveiligheid juni 2019 van NL Zwemveilig staat de antwoorden op deze vragen en een onderbouwing voor de keuze voor de geformuleerde definitie.
Kijk hier voor meer informatie en de animatie
*Titeke Postma is bewegingswetenschapper en adviseert en innoveert de zwembranche met haar kennis en expertise In 2016-2018 was ze actief als projectleider van het project NL Zwemveilig.
**Kristine de Martelaer is hoogleraar Pedagogiek en Onderwijskunde van Lichamelijke Opvoeding aan de Universiteit Utrecht en de Vrije Universiteit Brussel. In 2016-2018 was ze actief in de expertgroep binnen het project NL Zwemveilig die zich boog over de vraag ‘Wat is zwemveiligheid’?