Vrijwel elk kind haalt een zwemdiploma, maar helaas blijkt dat dit voor kinderen met Autisme Spectrum Stoornissen (ASS) een behoorlijke uitdaging kan zijn. Patty van ’t Hooft, docent aan Hogeschool Windesheim en PhD-kandidaat aan de Rijksuniversiteit Groningen, doet promotieonderzoek naar de effecten van bewegen in water op de motorische en sociale ontwikkeling van kinderen met ASS. Ze probeert antwoorden te vinden op de vragen: ‘Waarom hebben deze kinderen meer moeite met zwemmen?’ en ‘Hoe kan het zwemonderwijs beter worden aangepast aan de specifieke behoeften van kinderen met ASS?’
Vicieuze cirkel
Dat Patty’s onderzoek nodig is, blijkt uit een uitgebreid onderzoek in de Verenigde Staten. Maar liefst 80% van de kinderen met autisme heeft een verhoogd risico op motorische ontwikkelingsproblemen. “Dit veroorzaakt een vicieuze cirkel: doordat deze kinderen minder goed bewegen, doen ze minder mee aan fysieke activiteiten, wat de sociale interactie met leeftijdsgenootjes belemmert. Juist daarom is bewegen voor kinderen met ASS zo belangrijk.”
Het belang van zwemmen
Zwemmen blijkt hiervoor de perfecte oplossing. In tegenstelling tot veel andere sporten, ben je bij zwemmen minder afhankelijk van een vereniging of trainingstijden. Bovendien is het niet alleen leerzaam, het is ook plezierig en ontspannend. Maar wat zwemmen volgens Patty extra bijzonder maakt, is de unieke manier waarop het water het lichaam stimuleert. Zo kan zwemmen kinderen met autisme helpen om hun motorische vaardigheden te verbeteren. Alleen de uitdaging zit in de overgang van beweging op het land naar beweging in het water. “Ons hele informatiesysteem is verticaal georiënteerd. Vanaf het moment dat we als baby beginnen te lopen, wennen we aan een rechtopstaande houding. In het water moet je echter horizontaal bewegen, en dat vergt een totaal andere coördinatie van je zintuigen en spieren.” Ze benadrukt dat water een unieke omgeving is voor kinderen met ASS. “Alleen al door in het water te staan, gebeurt er iets. Je balanceert, je zintuigen worden gestimuleerd. Dit maakt het voor kinderen met autisme een waardevolle ervaring.”
Lees ook: Studie invloed motoriek op zwemles: relatie locomotorische vaardigheden en zwemvaardigheidsscore
Motorische en sociale ontwikkeling
Patty’s onderzoek richt zich ook op het begrijpen van de specifieke uitdagingen die kinderen met ASS tegenkomen in het water en hoe de kinderen bewegend leren. Zo ontdekte ze dat kinderen met ASS veel meer moeite hebben met het leren zwemmen dan hun leeftijdsgenoten zonder ASS. “In Nederland heeft 4% van de 13-jarige kinderen nog geen zwemdiploma, maar onder kinderen met speciale onderwijsbehoeften, zoals ASS, ligt dat percentage op 13%. Bovendien haken kinderen met speciale onderwijsbehoeften vaker af bij zwemlessen en komen vervolgens niet meer terug. En dat is zonde. Want zwemmen kan helpen bij het verbeteren van evenwichtsvaardigheden, niet alleen in het water, maar ook op het land.” Hoewel het onderzoek naar de exacte effecten van zwemmen op de motorische en sociale ontwikkeling van kinderen met ASS nog in volle gang is, ziet Patty nu al veelbelovende resultaten. “Beweging in water geeft deze kinderen de kans om te oefenen zonder de druk van sociale interactie die vaak bij teamsporten komt kijken. Het biedt hen de ruimte om in hun eigen tempo te leren en te groeien.”
Lees het hele interview met Patty van ’t Hooft in ZwembadBranche #95