Sport heeft een positieve uitstraling en is om allerlei redenen leuk, goed en gezond voor kinderen. Maar het heeft deze positieve effecten alleen wanneer kinderen kunnen sporten in een (sociaal) veilige, verantwoorde en positief stimulerende omgeving. En helaas is dit niet voor alle kinderen het geval. Wanneer kinderen te maken krijgen met grensoverschrijdend gedrag, zijn de schadelijke gevolgen niet te overzien. Bij Alles over sport staat men stil bij de feiten en cijfers over grensoverschrijdend gedrag, als ook de feiten en fabels. In deze blog een korte weergave.
Wat is seksueel grensoverschrijdend gedrag?
In Nederland heeft 38% van de volwassenen minstens één keer te maken gehad met psychisch grensoverschrijdend gedrag in de sport en 11% met fysiek grensoverschrijdend gedrag. Met seksueel grensoverschrijdend gedrag heeft 14% te maken gehad. Seksueel grensoverschrijdend gedrag is ten alle tijden ontoelaatbaar, maar wat wordt hieronder precies verstaan?
Ben jij op zoek naar een leverancier die kan helpen bij het automatiseren van processen in jouw zwembad of zwemschool? 👉 Klik hier.
- Seksueel grensoverschrijdend gedrag is elke vorm van seksueel gedrag of seksuele toenadering, in verbale, non-verbale of fysieke zin, opzettelijk of onopzettelijk, die door de persoon die het ondergaat als ongewenst of gedwongen wordt ervaren en /of plaatsvindt binnen een ongelijke machtsverhouding (volwassene-kind, met en zonder verstandelijke beperking) en/of andere handelingen of gedragingen die strafbaar zijn volgens het Wetboek van Strafrecht.
- Seksueel grensoverschrijdend gedrag is gedrag waarbij aan één of meer criteria (toestemming, vrijwilligheid en gelijkwaardigheid) voor gezond seksueel gedrag niet is voldaan. Het gedrag moet passen bij de (ontwikkelings)leeftijd en in de context en getuige van zelfrespect.
Schaamte
Eén op de tien sporters geeft aan tijdens zijn jeugd matige tot ernstige vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag te hebben meegemaakt bij het sporten. Het kan gaan om seksueel getinte opmerkingen tot zwaardere vormen zoals aanranding en verkrachting. Maar ook om het (ongewenst) verspreiden van pornografische teksten of naaktfoto’s via social media. Zo’n 90% procent van de slachtoffers van seksueel geweld meldt dit niet of pas jaren later, vanwege angst, schuldgevoel of schaamte. Kinderen zwijgen vaak over seksueel misbruik, bijna de helft van de slachtoffers praat er met niemand over omdat zij bang zijn voor de consequenties. Kinderen zitten vaak in een afhankelijke situatie of worden onder druk gezet om te zwijgen. Loyaliteit aan de pleger(s) weerhoudt ze ook in veel gevallen en vaak schamen zij zich ervoor of voelen zich schuldig of medeplichtig. Ook houdt de angst om niet geloofd te worden hen tegen. Bij misbruik via internet en mobiele telefoon zijn kinderen bang dat hun telefoon wordt afgenomen of het computergebruik wordt verboden.
Signalen herkennen
Omdat kinderen het lastig vinden om het zelf aan te geven is het fijn als anderen het herkennen en hen tegemoet komen. Het is alleen niet gemakkelijk om seksueel misbruik te herkennen. Wel zijn er signalen waarop je alert moet zijn:
- Minder plezier in sporten, wegblijven, stoppen of veranderen van vereniging, verminderde sportprestaties.
- Slaapproblemen, bang zijn in het donker, nachtmerries, extreme vrees voor ‘monsters’.
- Verlies van eetlust, eetproblemen, voortdurend buikpijn of hoofdpijn zonder aanwijsbare reden.
- Tekenen van zelfverwonding.
- Plotselinge stemmingswisselingen: ongelukkig zijn, boos, teruggetrokken gedrag bij een voorheen vrolijk kind, afzonderen.
- Angstige houding, angst voor bepaalde mensen of plekken.
- Een ouder kind dat terugval in gedrag vertoont, zoals bedplassen, duimzuigen.
- Weigeren over ‘een geheimpje’ te praten dat het kind met een volwassen deelt.
- Praten over nieuwe, oudere ‘vriend’ en daar vaak over de vloer komen.
Het is natuurlijk niet zo dat deze signalen automatisch betekenen dat een kind seksueel misbruikt is. Toch is het belangrijk om deze signalen in de gaten te houden. Als meerdere signalen zich voordoen, dan kan het goed zijn om in gesprek te gaan met het kind of advies te vragen aan een hulpverlener. Je kunt bijvoorbeeld advies vragen aan een vertrouwenscontactpersoon of bij het Vertrouwenspunt Sport, maar ook bij de huisarts of bij de zedenpolitie.
Code Blauw
Binnen de zwembranche wordt aandacht besteed aan grensoverschrijdend gedrag middels Code Blauw. Code blauw is opgezet om gewenst gedrag te stimuleren en ongewenst gedrag in en rondom sport aan te pakken. Met Code Blauw laat de zwembranche zien dat zij zich sterk maken voor een sportief en veilig zwemklimaat waarbij iedereen elkaar aansteekt om op een positieve manier met elkaar, met de sport en de faciliteiten om te gaan. De code staat voor respect, sportiviteit, veiligheid en plezier. Voor een zwemsportklimaat, waarin iedereen respectvol met elkaar omgaat, zich houdt aan de regels, zich inzet om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen en vooral veel plezier maakt samen.
Wil je meer weten over seksueel grensoverschrijdend gedrag in de sport? Lees dan het artikel ‘Seksueel grensoverschrijdend gedrag in de sport: feiten en fabels’ op de website Alles over sport.