Radarpanel vindt zwemonderwijs onder de maat: tijd voor een keurmerk?

Een kwart van de ouders vindt dat zijn of haar kind niet goed heeft leren zwemmen en zo’n 70 procent van de ouders weet niet dat deze aanbieders niet hoeven te voldoen aan een algemeen kwaliteitskeurmerk. Zo blijkt uit een enquête onder het panel van het televisieprogramma Radar. Reden voor Radar om gisteren aandacht te besteden aan de kwaliteit van het zwemonderwijs en het borgen ervan: is het tijd voor een algemeen keurmerk?

Borgen kwaliteit

‘Zwemonderwijs Nederland onder de maat’, zo stelde Radar op basis van een enquête onder ouders. Ouders twijfelen over het niveau van hun kind wanneer het mag afzwemmen, vinden ze daarna onvoldoende vaardig en weten niet welke diploma het kind heeft. Dezelfde ouders die kiezen voor de dichtsbijzijnde aanbieder omdat dat praktischer is, die veelvuldig vragen of het kind al verder mag of mag afzwemmen, tussentijds stoppen om op een echte sport te gaan en de zwemvaardigheid niet bewust bijhouden. Natuurlijk het is wat gechargeerd, maar of dit een graadmeter is voor de kwaliteit? Wat niet wegneemt dat het klopt dat er geen keurmerk is, iedereen mag een diploma uitgeven. Maar ook dit zegt nog niks over de kwaliteit van het zwemonderwijs. Wat wij wel zien is een branche met heel veel passie, creativiteit en professionaliteit. Hoe zorgen wij nu dat alle zwemlesaanbieders die elke dag zo hun best doen om kinderen met plezier zwemveilig te maken de erkenning krijgen (van ouders) die zij verdienen? Oftewel hoe borgen wij de diversiteit en dus de creativiteit en professionaliteit én scheiden wij het kaf van het koren? Wij vroegen het een aantal spelers uit de branche.

Marianne Jongsma

In de ideale wereld van Marianne Jongsma (Zwembad en Klimbos Dijnselburg) is er een onafhankelijk instituut dat een keurmerk uitgeeft voor zwemlesaanbieders. Ze vraagt zich alleen af of dit haalbaar is. “Hiervoor moeten alle neuzen dezelfde kant op. Ten eerste moeten we het eens worden over de eindtermen van een diploma. Daarnaast moeten we met elkaar kwaliteitseisen bepalen over opleiding, toezicht. Tevens moet het betaalbaar zijn voor alle partijen, nu kan er oneerlijke concurrentie ontstaan door de huidige prijzen van het licentiesysteem. Maar uiteindelijk begint het met eenheid in de branche. De afgelopen periode is wel gebleken dat de branche tot het bot verdeeld is. Partijen zoeken de grenzen op en zorgen voor onrust, daarentegen hebben we als branche de afgelopen jaren te weinig gedaan om een geheel te vormen. De uitkomsten van de uitzending is geen verrassing, maar laat het wel een wake up call zijn om met alle zwemlesaanbieders te werken aan goed, veilig en plezierig zwemonderwijs. En wie weet staan we wel dichter bij elkaar dan we denken.”

Lees ook: Niet op zwemles gaan, dat zou mij juist zorgen baren…

Shiva de Winter

Shiva de Winter  (NSWZ) herkent de onwetendheid van de zwemouders, maar niet dat het zwemonderwijs onder de maat is. “Ten eerste is de timing na twee jaar beperkingen slecht, menig ouder begrijpt niet de gevolgen hiervan. Maar het klopt dat niet iedere lesgever het ‘klassieke’ papiertje heeft, simpelweg omdat de opleiding niet past bij de lesmethode. Het gaat vaak om aanbieders waar veel kennis en ervaring zit en lesgevers intern worden opgeleid. We moeten dit juist koesteren. Wel zou het wel beter zijn als er een onafhankelijk keurmerk komt waarin eisen worden vastgelegd voor het diploma en de uitvoering. Waar een basisvaardigheid van lesgevers wordt geeist, die ook betaalbaar is voor bijvoorbeeld zwemverenigingen. Waar we vanaf moeten is het huidige licentiesysteem. Als je een eigen diploma uitgeeft en streeft naar een nationaal diploma, sluit je kwalitatief goede zwemlesaanbieders uit. Het wordt tijd dat de overheid dit inziet en de handschoen oppakt zodat we diversiteit en ondernemerschap stimuleren én ouders weten dat de kwaliteit is geborgd.”

Titus Visser

Titus Visser (NRZ) betreurt het dat er nog steeds geen wettelijke regels zijn voor zwemlesaanbieders en ziet hierin een duidelijke rol weggelegd voor de overheid.  “Al bijna 40 jaar zetten wij ons in voor de zwemveiligheid in Nederland en pleiten wij voor een eenduidige lijn, maar dat is lastig als er geen wettelijke borging is. Het gaat hierbij niet om het bepalen van zwemlesmethoden, dat moeten we juist aan de markt overlaten. Wel gaat het om de borging van de kwaliteit. Dat het personeel beschikt over een VOG, is opgeleid en bijgeschoold en dat het toezicht voldoet. Maar ook moeten we met elkaar bepalen wat het niveau is van een zwemdiploma, net zoals dat vanuit de overheid is vastgesteld voor het rijbewijs of een schooldiploma. Vervolgens moeten we dit laten zien door het uitbrengen van één diploma zodat ouders weten wanneer het goed is. Met zo’n systeem kunnen we recht doen aan al die zwemlesaanbieders die kwaliteit bieden en werken aan een zwemveilig Nederland. Samen met branche en overheid moeten we dan kijken hoe we dat gaan inrichten.”

Richard van den Berg

Volgens Richard van den Berg (ENVOZ) is het zwemonderwijs zeker niet ondermaats, neemt niet weg dat wij als branche onszelf moeten blijven verbeteren. Maar hiervoor is volgens hem niet per se een keurmerk nodig, omdat we eigenlijk allemaal vrijwel hetzelfde doen. “Als ouders ontevreden zijn, moeten zij dit zeker uitspreken zodat een zwemlesaanbieder hier wat mee kan doen. Maar het is niet dat ons zwemonderwijs niet deugt, zoals Radar ons doet geloven. Ons zwemonderwijs staat wereldwijd hoog aangeschreven en ook het aantal verdrinkingen daalt nog steeds procentsgewijs. Juist door onze diversiteit en omdat wij elkaar scherp houden. Een onafhankelijk keurmerk zou kunnen, maar we moeten voorkomen dat er een monopolist komt die alle passie en innovatie teniet doet. Interessanter is het om toe te werken aan een basisnorm voor het zwemdiploma, waarbij iedereen vrij is in de zwemlesmethode. Maar wat Radar nu vooral heeft gedaan is een signaal van ontevredenheid verspreiden. Een gemiste kans, diepgaand onderzoek zou beter zijn. Hier wordt niemand beter van.”

Michiel van Nispen

Van Nispen (SP) pleit als kamerlid ook voor een overkoepelend onafhankelijk instituut vanuit de overheid dat enkel en alleen toeziet op de kwaliteit van zwemdiploma’s. “Ik juich de diversiteit aan diplomalijnen toe, maar er zal een partij moeten komen die boven alle zwemlesaanbieders staat die een diplomalijn uitgeven. Zodat ouders ervan op aan kunnen dat het diploma van hun kind met een keurmerk ook echt voldoet. Waarbij uiteraard iedere zwemlesaanbieder de vrijheid krijgt om het traject naar eigen inzicht in te vullen, zolang men zich houdt aan de vooraf opgestelde kwaliteitseisen. Ik zie dit als een taak voor de overheid, vergelijkbaar met hoe het huidige CBR de rijvaardigheid toetst.”

Lees hier meer over de Radar uitzending.

Lees hier de uitkomsten van het Radar onderzoek onder het Radar testpanel.