Kinderen leren zwemmen vraagt om meer dan alleen kennis van techniek, veiligheid en didactiek. Als zwemdocent neem je ook jouw visie mee op hoe kinderen leren, zich ontwikkelen en samenleven. Met interesse las ik dan ook een artikel in de nieuwsbrief van het Centrum Pedagogisch Contact, over het afbouwen van lessen richting de vakantie en het zorgvuldig weer opbouwen ervan na de zomer. Hierin wordt het pedagogisch statement beschreven als het innerlijk kompas van de leraar, iets dat zeker ook relevant is in het zwemonderwijs.
Pedagogisch statement
Het pedagogisch statement vormt volgens Simone Mark van het Centrum voor Pedagogisch Contact de basis voor het handelen van de docent: ‘Het pedagogisch statement is het innerlijk kompas waarmee je elke dag jouw klas binnenstapt en is de basis voor je handelen. Wat er in jouw statement staat, is dus merkbaar, zichtbaar en voelbaar voor leerlingen.’ Het beïnvloedt daarmee de keuzes die worden gemaakt, de manier van reageren op gedrag, de omgang met weerstand en het creëren van veiligheid. Het maakt zichtbaar waarom iemand doet wat hij of zij doet of juist laat. Waarbij wordt benadrukt dat dit kompas niet vaststaat. Het verandert mee met de de groep en de ontwikkeling van de professional zelf. Zo blijft het altijd actueel, juist in perioden van groepswisselingen, spanningen of nieuwe dynamieken.
Lees ook: Pedagogische tact: zo ontwikkel je ‘bewuste intuïtie’
Verbondenheid en structuur
Een pedagogisch statement geeft richting, maar de kracht ervan zit in de vertaling naar de praktijk. Hoe wordt die visie concreet in de omgang met kinderen? Hoe wordt er dagelijks gebouwd aan een veilige, positieve en samenwerkende leeromgeving? In een zwemles is groepsvorming vaak een extra uitdaging. De fysieke omgeving, de beperkte tijd, en wisselende groepssamenstellingen maken het noodzakelijk om vanaf het begin duidelijkheid en structuur te bieden. En dat vraagt om meer dan instructie: het vraagt om gedeelde verwachtingen en samenwerking binnen de groep. Hier komt het groepscontract in beeld. Een groepscontract kan ontstaan rond vragen als: Wat voor groep willen wij zijn? Hoe willen we met elkaar omgaan? Wat helpt ons daarbij? Wat kan ons juist belemmeren? En door te kijken naar verschillende perspectieven:
- Van leerling naar leerling: Hoe gaan we met elkaar om in het water en op de kant?
- Van docent naar leerling: Wat kunnen kinderen van de docent verwachten?
- Van leerling naar docent: Wat hebben kinderen nodig om zich veilig en gezien te voelen?
- Van groep naar omgeving: Welke afspraken gelden richting ouders en collega’s?
Door hier regelmatig samen op te reflecteren – bijvoorbeeld bij de start van een nieuw blok of na een vakantie – wordt het contract levend gehouden. Het geeft richting, zorgt voor herkenning en creëert gedeeld eigenaarschap.
Meer dan vaardigheden
Zwemles is méér dan het aanleren van motorische vaardigheden. Het vraagt om durf, vertrouwen, samenwerken en het omgaan met spanning. Een kind dat zich niet veilig voelt in de groep, zal zich moeilijk kunnen openstellen voor leren, laat staan risico’s durven nemen in het water. Een duidelijk pedagogisch kompas en een gedeeld groepscontract helpen om een klimaat te creëren waarin kinderen zich gezien en gehoord voelen. Waar fouten maken mag, waar ruimte is voor emoties, en waar wederzijdse verwachtingen helder zijn. Het draagt bij aan rust, betrokkenheid en een positieve groepssfeer, ook in korte lessen of bij wisselende groepen.
Wil jij meer weten over pedagogisch fundament? Kijk op de site van het Centrum voor Pedagogisch Contact.
advertentie
