Of het nu om houtsnippers, vet of uitlaatgassen gaat, veel afval is in te zetten voor energie-opwekking. Dat blijkt maar weer uit een bezoek aan De Tongelreep, het Nationaal Zwemcentrum in Eindhoven. De zwemarena met subtropisch golfslagbad, waar ook het hightech Innosportlab huist, verbruikt jaarlijks zo’n 4 miljoen KiloWatt-uur aan stroom, terwijl zijn bio-energiecentrale per jaar ongeveer 18 miljoen KiloWatt-uur aan groene elektrische energie oplevert.
Daarom geeft de Tongelreep, net als een select gezelschap van andere grote faciliteiten in Nederland, een groot deel van zijn groen opgewekte energie terug aan het elektriciteitsnet. Verder gaat De Tongelreep in 2012 ook energie leveren aan de Fontys Sporthogeschool. “Er is vanuit onze gemeente een enorme drive om zo duurzaam mogelijk energie te verbruiken” vertelt Marc Bax, Unit-leider Technische Zaken, vanuit zijn kantoor. “Daarnaast zien we onszelf als technologiestad, die daarom ook ‘leading in technology’ moet zijn. Wij kijken continu welke interessante technologieën er in de wereld voorhanden zijn.”
Organische Rankine Cyclus
Bax leidt ons druk pratend rond door de achterkamertjes van het zwemcentrum, ofwel de catacomben van de energiecentrale: hier wordt bio-olie uit slachtafval gestookt van een bedrijf dat zich op twee kilometer afstand van het zwemcentrum bevindt. De techneut met vrolijke Brabantse tongval, maar wonend in België, wijst ons onderweg graag op de één van de laatste aanwinsten in 2010: een Organische Rankine Cyclus(ORC) van Tri-O-Gen, een installatie die rookgassen uit de centrale omzet in elektriciteit. De ORC, met veel leidingen en weinig lawaai, koelt de uitlaatgassen af van ongeveer 350 tot 180 graden, en produceert vervolgens warmte waarmee het zwembad op temperatuur wordt gehouden. Bax: “Dit type installatie zorgt ervoor dat we alleen nog op piekmomenten, als het buiten minus 15 graden is, gebruik moeten maken van gasmotoren om het zwemcentrum voldoende te kunnen verwarmen.”
Rendement
“Over acht jaar zijn de kosten eruit”, stelt Bax als we hem vragen of het duurzame karakter van de centrale ook betekent dat diens kosten daadwerkelijk worden terugverdiend. “We kijken altijd kijken naar de kosten, want we praten immers over het geld van de inwoners van de gemeente Eindhoven. De Tongelreep begint alleen aan nieuwe vormen van energieopwekking, als er voldoende rendement uit te halen is.” Daarbij moet Bax wel één ding toegeven: zonder steun van het Ministerie van Economische Zaken, die de bouw van het ORC financierde en milieusubsidie toekent voor het hergebruik van vet, was de biocentrale er niet gekomen: “Als de biocentrale niet gesubsidieerd werd, was het economisch onvoldoende interessant geweest.” Dat de plaatselijke belastingbetaler volgens Bax meebetaalt aan een investering die uiteindelijk beloond zal worden, is iets wat volgens hem meer inwoners zouden moeten weten. “We zijn het wel beter aan het promoten. We laten universiteiten, hogescholen, middelbare scholen en het bedrijfsleven hierop bezoek komen. Meestal zie ik verbaasde reacties over wat hier allemaal gebeurt achter de tegelen muren van dit zwembad.” Voor de meeste bezoekers is ook het hergebruik van water een verborgen wereld binnen De Tongelreep. Zo wordt vuil zwemwater hergebruikt door er via een grijswatercircuit de toiletten mee door te spelen. Verder is water wat net uit het bad komt, nog warm: met warmtewisselaars wordt deze warmte weer afgenomen en gebruikt als energie. Bax: “Van dat soort hergebruik willen we kinderen eigenlijk wel graag op de hoogte brengen. Tussen de bedrijven proberen we tijd vrij te maken om daar iets leuks voor te verzinnen.”
LED-licht
Terug op kantoor vertelt Bax over het voornemen van De Tongelreep om nog een tandje hoger te schakelen, door ook LED-verlichting op de locatie te introduceren. “We gaan al onze conventionele verlichting laten vervangen”, wijst hij naar een LED tl-buis die net nieuw op de markt is gekomen. “Van LED is bekend dat het heel lang meegaat, dus het terugverdiengehalte ziet er zeer goed uit.” Om een nadelig effect van LED tegen te gaan, namelijk dat het licht zich niet gelijkmatig over een ruimte verspreidt en dus schaduw achterlaat, gaat het zwemcentrum gebruik maken van reflectoren. Bax: “Of we OLED ook in gaan zetten? Nee, dat is nog te vers. We hebben er al wel gesprekken over gehad met Philips.”
Chloor
Om zwemwater hygiënisch te houden, voegt ook De Tongelreep momenteel nog altijd chloor toe aan de zwembaden. “Maar transport van chloor, dat mag over twee jaar niet meer”, weet Bax. “Dan zullen we dus iets moeten. Ons plan is om water te desinfecteren met het zout wat bezoekers zelf mee naar het bad meenemen. Lichaamseigen zout, die je afgeeft aan het water als je zwemt, kan met de juiste zoutelectrolyse en elektroden ons chloorniveau op peil houden. Wij hebben proeven gedaan en de eerste resultaten zijn positief.” Ondanks de vele initiatieven, toont De Tongelreep dat er in Eindhoven niet roekeloos met geld wordt gesmeten: het zwemcentrum doet nog niets met zonne-energie. “Op dit moment is de terugverdientijd van zonne-energie nog heel erg slecht,” spreekt Bax met gevoel voor realiteitszin. “Maar in 2015 komt er iets nieuws, heb ik uit betrouwbare bronnen vernomen. En dan is dat ook direct weer interessant om naar te kijken. We hebben hier natuurlijk een groot dakoppervlak.”
Nice to know:
Buiten het complex geeft De Tongelreep zoveel mogelijk terrein terug aan de natuur. Bax: “We willen af van de parkeerplaats. Daarvoor in de plaats komt een groene parkeertoren.” Ook andere Eindhovense zwembaden zijn duurzaam bezig: In Eindhoven Noord, bij zwemcentrum Ir. Ottenbad, komt een bio-centrale, die thermische energie produceert op basis van houtsnippers.
Need to know:
Over 7,5 jaar loopt de subsidie aan de biocentrale ten einde. Het is dan mogelijk afhankelijk van de prijs van Bioline-V, het geleverde vet uit Son, of het rendabel is om De Tongelreep van biostroom te blijven voorzien. In het verleden is dit al wel eens een issue geweest. Het Nationaal Zwemcentrum kan overigens altijd terugvallen op energie uit de warmtekrachtcentrale.
(Idealize.nl)