Zonder kind naar huis…

In de jaren dat ik werkzaam was als jonge strandwacht heb ik diverse verdrinkingsongevallen meegemaakt. De laatste weken komen deze herinneringen weer veelvuldig boven. Wat me bijblijft is het ongeloof in de ogen van de nabestaande. Ze kwamen toch immers om plezier te maken, ze hadden vakantie en nu moeten ze alleen of nog erger zonder kind naar huis. Dit laatste vreselijke voorbeeld maakte ik mee in mijn laatste jaar als strandwacht. Een meisje (7 jaar oud) was onderwater geraakt in de branding en terwijl er honderden mensen naast stonden (en niets hebben gezien of gemerkt) is zij verdronken. Het beeld van haar vader die terwijl wij aan het reanimeren waren met een hand het voetje van zijn dochter vasthield en met de andere hand uit onmacht in het zand bleef slaan, staat op mijn netvlies gebrand.

‘Iedereen in Zee met het Zwem ABC’
Kopte het AD na het achtste verdrinkingsslachtoffer deze zomer. De strekking van het verhaal: meer verdrinkingen in zee en minder kinderen die het C zwemdiploma halen. Het verband wordt de laatste dagen veelvuldig gelegd. Iets te snel naar mijn smaak. Vooropgesteld ik ben het van harte eens met de claim dat kinderen beter af (veiliger) zijn met een compleet Zwem-ABC maar zwemmen in zee vraagt om meer dan alleen het hebben van een zwemdiploma.

Serieuze problemen vragen om serieuze antwoorden. De eerste vraag die bij mij opkomt is ‘verdrinken er inderdaad meer mensen in zee?’ Een goed antwoord daarop kunnen we helaas niet geven omdat de ongevallen registratie voor verdrinkingen niet goed en eenduidig is georganiseerd in Nederland. De Reddingsbrigade is enkele jaren geleden begonnen met het registreren van ongevallen in het strandseizoen en heeft met de uitkomsten ook veelvuldig het nieuws gehaald. Het is niet ondenkbaar dat juist door deze registratie en opvolgende publiciteit er een beeld ontstaat van een groeiend probleem. Een tweede punt is dat tot voor kort verdrinking in openwater geen nieuws was voor de media, dit in tegenstelling tot verdrinking in bijvoorbeeld een zwembad. Als oud strandwachter kan ik me herinneren dat e.e.a. na afloop vaak met een kort redactioneel stuk werd afgedaan. De toegenomen behoefte aan nieuws heeft mogelijk ook hier een effect op het gevoel dat er meer mensen verdrinken Een laatste punten en zeker niet onbelangrijk is dat er door diverse ‘deskundigen’ claims worden gelegd op het Zwem ABC die door de uitgever (NPZ-NRZ) niet worden gedaan. Weliswaar staat zwemveiligheid centraal, maar het zwemmen in stromend buitenwater is geen onderdeel van het curriculum. Zwemmen in zee is echt iets anders. De zee veranderd continu, er is sprake van stroming en van oneffenheden in de bodemstructuur etc. Mensen zijn zich vaak niet bewust van de gevaren en ontberen de ervaring. Iedere strandwacht weet dat een opmerking als ‘ik zwem hier al jaren’ in het gunstigste geval betekent dat iemand hier al jaren een aantal uren per jaar komt zwemmen . En zo kan ik nog wel even doorgaan met het opnoemen van mogelijke oorzaken.

De zorg van Reddingsbrigades Nederland is terecht en hun oproep om te komen tot een landelijke registratie van verdrinkongevallen ondersteun ik volledig. Tegelijkertijd pleit ik voor een zorgvuldig kwalitatief onderzoek naar de oorzaken van de ongevallen. Ondertussen hoeven we als zwembranche niet stil te zitten. Er liggen volop kansen om samen met Reddingsbrigade en KNRM programma ’s aan te bieden en/of thema lessen te verzorgen onder de noemer ‘veilig(er) naar zee’. Laten we die handschoen samen oppakken zodat er volgend jaar geen gezin zonder kind naar huis hoeft te gaan.

Marcel Jagersma
Wil je reageren op de column van Marcel? @marceljagersma