Volgens het nieuwste rapport van het Jeugdeducatiefonds ervaart één op de vier basisschoolleerlingen stress, vooral veroorzaakt door financiële problemen thuis. Deze armoede en stress beïnvloeden de schoolprestaties en belemmert de toegang tot andere belangrijke activiteiten, zoals zwemles. De situatie wordt verergerd doordat de hulpverlening via gemeenten verloopt, waar regels vaak zwaarder wegen dan het belang van het kind. Het fonds pleit dan ook voor structurele steun vanuit de overheid om kinderen gelijke kansen te kunnen bieden, binnen én buiten het klaslokaal. Wat wij kunnen doen? Zorgen dat kinderen zich gezien en begrepen voelen. Daar is geen overheid voor nodig.
Ik weet het nog goed. We hadden pauze en dronken dan altijd schoolmelk. Mensen van mijn generatie herinneren zich dat vast nog wel. Het was alleen niet gratis, je moest ervoor betalen. Elke dag werden de pakjes in de pauze uitgedeeld aan de kinderen van wie de ouders dit hadden besteld. Zo’n beetje de hele klas deed mee en ik kreeg er ook steevast eentje. Tot die ene ochtend. Er was geen melk voor mij. Een vergissing, dacht ik. Dus ik vroeg het even aan mijn meester. Zijn antwoord was luid en duidelijk, en hij riep door de klas: ‘Dat heb je als je vader niet betaalt.’ Dit is nu 37 jaar geleden, maar toch zie ik het nog zó voor me. Thuis hadden we het financieel niet altijd makkelijk. We moesten de eindjes soms aan elkaar knopen en daar was ik mij van bewust. Soms betekende dat keuzes maken en dus zat schoolmelk er even niet in. Gelukkig leefden we niet in armoede en bovenal: we hadden een warm en veilig gezin. Wel leerde ik al snel om mijn eigen geld te verdienen, en daar is niets mis mee. En toch… die opmerking van mijn meester destijds is mij altijd bijgebleven. Dat gevoel van schaamte en het besef: woorden doen ertoe.
Lees ook: Bewegen voor iedereen: sociaaleconomische ongelijkheid speelt een cruciale rol
Dat het ook anders kan, anders móét, realiseerde ik mij opnieuw toen ik Eric van ’t Zelfde hoorde spreken op ons congres, over zijn tijd op de Hugo de Groot-school. Een school met kinderen die in armoede leefden. Kinderen die thuis niet meer hadden dan een matrasje op de vloer. Geen bureau en geen stoel, laat staan een laptop. En bovenal: geen rust en geen veiligheid. Kon je dan verwachten dat zij hun huiswerk maakten? Voor Eric was het duidelijk dat deze kinderen in de eerste plaats behoefte hadden aan eten, drinken, kleding en een veilige omgeving. Sterker nog: daar hadden zij recht op, net als ieder ander kind. Hoe hij dat aanpakte? Door bewust af te wijken van de geijkte paden en door keuzes te maken die soms tegen de stroom in gingen, maar altijd één ding gemeen hadden: ze waren in het belang van het kind. Want een kind verdient onvoorwaardelijke steun. Waarom? Omdat alle kinderen tot grootse dingen in staat zijn, mits ze opgroeien in de juiste omgeving. Met zijn school bood Eric hen een uitweg uit de armoede en onveiligheid waarin ze leefden.
Ook in onze branche hebben wij ermee te maken. We weten uit onderzoek dat kinderen uit gezinnen met een lagere sociaaleconomische status minder vaak een zwemdiploma halen en dat volwassenen met deze status minder bewegen. Voor hen is (leren) zwemmen niet vanzelfsprekend. Niet omdat ze niet willen, maar omdat er stress is, schaamte, angst of simpelweg niemand die in ze gelooft. Met alle gevolgen van dien: kinderen zijn niet zwemveilig en een gezonde leefstijl blijft buiten bereik. Honderdduizenden kinderen groeien op in armoede en als branche kunnen wij dit niet oplossen. Wel kunnen wij begrip tonen en zorgen dat zij worden gezien en gehoord. Voor hen opkomen, en soms bewust afwijken van het gebruikelijke. Zwemmen is een vorm van bewegen, maar voor sommigen kan het meer zijn dan dat. Het is een uitweg uit armoede, stress en onveiligheid. Voeg dus de daad bij het woord, kies je woorden met zorg, en maak het verschil. Want jouw woorden én daden doen ertoe.
advertentie
