De wetenschap is unaniem: bewegen is goed voor je gezondheid. Toch heeft een gesprek over een actieve leefstijl en de meerwaarde daarvan voor patiënten nog geen standaard plek in de ziekenhuiszorg. Dat kan anders, vonden UMC Groningen en Amsterdam UMC en binnen het PIE=M project onderzochten zij hoe je bewegen een plek kan geven in de spreekkamer van de specialist. Met als resultaat een concreet stappenplan voor artsen.
PIE=M project
Zowel artsen als patiënten in een ziekenhuis hebben maar één doel: van medische klachten afkomen. Een ingreep of pil is vaak de snelle weg. Een leefstijlaanpassing om gezond te worden, kost meer moeite. Toch groeit ook in de ziekenhuiswereld het besef dat ze iets moeten doen met het positieve effect van bewegen op het voorkomen en het verloop van ziekte. Onderzoeker Joske Nauta was als postdoc betrokken bij het PIE=M project, dat staat voor Physicians Implement Exercise = Medicine en wordt uitgevoerd door het UMC Groningen en het Amsterdam UMC. Doel van dat project was artsen in het ziekenhuis zo ver krijgen, dat ze patiënten vaker ‘bewegen’ voorschrijven. Uiteindelijk resulteerde het in een stappenplan om het voorschrijven van Bewegen als Medicijn toe te passen in de ziekenhuispraktijk.
‘Witte-jassen-effect
Van de deelnemende artsen van de afdelingen revalidatie, orthopedie en oncologie gaven velen aan dat zij bewegen vaak niet zo specifiek voorschrijven omdat zij denken dat bewegen al voldoende op andere plekken wordt besproken. Anderen twijfelen aan de motivatie bij hun patiënten om te bewegen. Soms zijn ze bang dat patiënten in de verdediging gaan en willen ze de relatie niet beschadigen. Waar het volgens onderzoeker Joske Nauta eigenlijk op neer komt, is dat artsen niet altijd goed weten hoe ze het gesprek over leefstijl aan moeten gaan. “Niet gek, want daar worden ze ook niet op getraind. En de consulten zijn al kort, dus iets extra’s doen vraagt kostbare tijd. Terwijl artsen wel degelijk het ‘witte-jassen-effect’ hebben. Wat zij een patiënt voorschrijven, heeft impact en komt echt binnen bij mensen. Op dat effect proberen we mee te liften met de gesprekken over een actieve leefstijl.”
Lees ook: Het zwembad: ‘de apotheker met het goedkoopste medicijn’
Advies op maat
Om het de artsen makkelijk te maken, zetten de onderzoekers in op drie dingen: screening, beweegadvies op maat en leefstijlcoaching. De screening gebeurt nog voordat de patiënt in de behandelkamer komt. Zij krijgen een vragenlijst over hun beweegpatroon, hun bmi en hun motivatie. De antwoorden worden ingeladen in het elektronisch patiënten dossier. Artsen krijgen die antwoorden op hun scherm tijdens het consult. Dat geeft meteen haakjes voor een gesprek, bijvoorbeeld over waarom iemands motivatie laag is. Aanvullend aan de antwoorden in het elektronisch patiënten dossier, krijgen artsen ook een beweegadvies op maat voor hun patiënt op het scherm. Ook dat kunnen ze met de patiënt bespreken en uitprinten en meegeven. Voorbeeld: “U hebt artrose in uw knie, maar kunt gerust veilig blijven bewegen. Vraag een beweegmakelaar in uw buurt waar u revalidatievriendelijk kunt sporten.” Waarna de beweegmakelaar kan adviseren om te gaan zwemmen. In UMC Groningen was regelmatig een leefstijlcoach aanwezig op de afdeling. Daar kan de specialist direct naartoe doorverwijzen en de patiënt kan er meteen terecht. Die leefstijlcoach bespreekt iemands belemmeringen en mogelijkheden op het gebied van bewegen. En de coach kijkt ook meteen mee naar het lokale beweegaanbod in iemands woonplaats.
Samenwerking
Zwemmen kan uiteraard voor vele patiënten een prettige manier zijn om te bewegen. Zodoende kan het dus ook als een ‘medicijn’ werken. Hiervoor is het belangrijk dat artsen dit erkennen en het vervolgens daadwerkelijk ook zo gaan benaderen door leefstijl te betrekken in hun gesprekken met de patiënten. Vervolgens is het voor zwembaden belangrijk op het netvlies te staan van de beweegmakelaar. Welke voordelen zwemmen kan hebben en welke activiteiten specifiek voor welke patiënten geschikt zijn. Een mooie samenwerking kan zo van grote meerwaarde zijn voor de kwaliteit van leven van een patiënt, het is een mooie aanvulling voor artsen op hun behandelplannen veelal ook in plaats van medicijnen en daarnaast is het voor zwembaden ook zeker interessant.
Wil je meer weten over het PIE=M project? kijk hier voor meer informatie.
Wil je meer weten over bewegen als medicijn, lees Bewegen als medicijn in de ziekenhuiszorg op Alles over sport.