Het is vandaag ‘World Water Safety day’, bedoeld om wereldwijd aandacht te vragen voor verdrinking en de gevaren van water. Niet iedereen is zich hiervan bewust en daar moet verandering in komen. Het gaat hierbij vooral om onontwikkelde landen, 91% van de verdrinkingen vindt daar plaats. Het aantal verdrinkingen in Nederland is sinds 1950 sterk afgenomen. Begin juli publiceert het CBS nieuwe verdrinkingscijfers en weten we of de trend doorzet of juist niet. Maar los daarvan, elke verdrinking -waar ook ter wereld- is er één teveel. Elke verdrinking zorgt voor een ondragelijk verdriet. En dus moeten we met elkaar blijven werken aan zwemveiligheid. Vandaag en alle dagen daarna.
Plan
Om meer zicht te krijgen op verdrinkingen heeft het Mulier Instituut in opdracht van NL Zwemveilig enige tijd geleden onderzoek gedaan. In ‘Meer zicht op verdrinkingen’ benadrukt men dat de stappen uit het model ‘sequence of prevention’ helpt om verdrinking te voorkomen. Hierbij gaat het ten eerste om zicht te krijgen op het aantal en de aard van verdrinkingen. Vervolgens om het verzamelen van meer informatie over de risicofactoren. Om daarna op basis hiervan preventieve maatregelen te bepalen en die tot slot te evalueren door verdrinkingen te monitoren. Maar zover zijn we nu nog niet. Vooralsnog is een totaaloverzicht van het aantal verdrinkingen niet beschikbaar en worden achtergrondkenmerken en risicofactoren vaak niet in de systemen geregistreerd, waardoor het niet mogelijk is om risicogroepen en oorzaken van de verdrinkingen te benoemen.
Lees ook: Bewegingsonderwijs in het water: win-win-win-plus…
Risicofactoren
De meest belangrijke risicofactoren hebben betrekking tot de persoon, de omgeving of de activiteit die iemand aan het uitvoeren was. Persoonlijke risicofactoren kunnen zijn: een jonge leeftijd, het hebben van een lage sociaaleconomische status, een verminderde zwemvaardigheid. Kenmerken van de omgeving zijn bijvoorbeeld de weersomstandigheden en de afwezigheid van toezicht door ouders of toezichthouders. Bij activiteit gaat het erom of je bij het water werkt of dat je iemand aan het redden bent. Om meer inzicht te krijgen in de risicofactoren van verdrinkingen zoyudenm de volgende factoren meegenomen moeten worden in de registratie van verdrinkingen:
- Achtergrondkenmerken als leeftijd, geslacht, etniciteit, opleiding
- Zwemvaardigheid en gevoel van zwemveiligheid
- Alcohol en drugsgebruik
- Correct en duidelijk weergeven welke weers- en omgevingsinvloeden een rol hebben gespeeld
- Welke activiteit men uitvoerde/reden van de verdrinking
- Aanwezigheid van waarschuwingen of toezicht
- Locatie van de verdrinking
Preventie
Meer inzicht is van groot belang, maar uiteindelijk bedoeld om de juiste maatregelen te kunnen nemen om verdrinking te te voorkomen. Bij preventie gaat het vooral om regelgeving, educatie en toezicht/maatregelen. Voor de wetgeving heb je de overheid om de wet op te stellen, de provincie voor de uitvoering. Maar ook de zwembaden zelf spelen een grote rol door het opstellen en bewaken van een plan zoals een toezichtsplan. Educatie is belangrijk voor ouders, kinderen en migranten. Te denken valt aan mediacampagnes en educatie op scholen en voorlichting op zwembaden over wanneer een kind echt zwemveilig is en hoe je een kind zwemveilig houdt. En natuurlijk spelen toezichthouders een grote rol in onze zwemveiligheid, waarbij het monitoren van bijvoorbeeld opleiding en werkdruk ook van groot belang is.
Samenwerken
Als branche hebben wij de taak mensen zwemveilig te maken en te houden: mensen goed te leren zwemmen, toezicht te houden, te laten zwemmen om het bij te houden, te wijzen op risico’s. Maar het voorkomen van verdrinking vergt vooral een nauwe samenwerking binnen de hele branche. Als zwembad kun je alles op orde hebben, maar helaas nog niet in staat zijn om het aantal verdrinkingen naar 0 te brengen. Reden ook dat het project NL Zwemveilig nieuwe én bestaande kennis over leren zwemmen en zwemveiligheid verzamelt en deelt ter bevordering van de zwemveiligheid. Kennis is nog altijd macht en dus een goede basis. Maar goed beleid vraagt ook om actie. Ook hierin moeten we als branche samen optrekken. Er zit zoveel ervaring en expertise, maar vooral ook passie om een vuist te maken. Zwemmen doe je voor je plezier en mag nooit en te nimmer eindigen in een nachtmerrie. Laten we daar met elkaar aan blijven werken.
Lees voor meer informatie het rapport ‘Meer zicht op verdrinkingen’.