In veel Franse en Italiaanse zwembaden is het de normaalste zaak van de wereld: wie wil zwemmen, doet dat in een strakke speedo. Zwemshorts zijn er verboden vanwege de hygiëne. In Nederland gelden zulke kledingregels niet, wat niet betekent dat hygiëne hier minder belangrijk is. Integendeel. Maar waar Fransen en Italianen al jaren vasthouden aan de strakke zwembroek, wordt die in Nederland nog vaak met een glimlach of lichte gêne bekeken. Een nieuw, ludiek onderzoek van het Radboudumc laat zien dat die Zuid-Europese strengheid misschien toch een wetenschappelijke basis heeft.
Vijftig keer meer bacteriën
Epidemioloog Teun Bousema en zijn collega’s onderzochten of deze ‘zwemkledingregel’ écht zin heeft. Het onderzoek – dat overigens nog niet door vakgenoten is goedgekeurd en dus ook niet mag worden gebruikt als basis voor beleid of richtlijn – werd opgezet als een cross-overstudie. Dit betekent dat alle deelnemers zowel een zwemshort als een speedo droegen, zodat de onderzoekers bij dezelfde persoon konden meten welke kleding meer bacteriën vasthield. Twintig medewerkers van de Radboud Universiteit droegen de kledingstukken gedurende twee uur onder hun gewone kleding. Vervolgens werd de kleding uitgespoeld en het water geanalyseerd op bacteriën. Het resultaat: zwemshorts bevatten tot wel vijftig keer meer bacteriën dan strakke zwembroeken. Dat verbaast Maarten Keuten, expert op het gebied van zwemwaterkwaliteit, allerminst, al kan hij het onderzoek zeker waarderen. “Een leuke studie,” zegt hij. “Ze hebben medewerkers in short of speedo laten lopen, dus niet zwemmen, met een duidelijk resultaat.” Volgens Maarten is dat goed verklaarbaar: “Shorts houden meer vocht en vuil vast. En dan hebben de onderzoekers nog niet eens gekeken naar het effect van ondergoed dat soms onder die shorts wordt gedragen.” In een kleine vervolgproef werd ook buitenwater getest, waar shorts eveneens meer bacteriën bevatten, al was de groep te klein voor harde conclusies.
Lees ook: Douchen vóór het zwemmen: grote impact op zwemwaterkwaliteit
Bromaat, chloraat en trihalomethanen?
Het verbod op zwemshorts komt voort uit de gedachte dat deze meer vervuiling in het water brengen, omdat ze ook buiten het bad worden gebruikt bijvoorbeeld bij het voetballen, op het terras of in de speeltuin. De Nijmeegse resultaten bevestigen die redenering, al was het onderzoek vooral bedoeld als een luchtige verkenning. Zo ziet Mariska Hol, kwaliteitsmanager bij de Nationale Raad Zwemveiligheid, het ook. In de media laat ze weten: “Het is mooi dat een ludiek experiment zulke relevante inzichten oplevert. Maar het betekent niet dat we in Nederland direct kledingvoorschriften moeten aanpassen. Goed wassen en vooraf douchen doen minstens zoveel.” Maarten Keuten onderstreept het belang van douchen en wijst daarnaast op een andere, minstens zo relevante vraag: wat betekenen deze bevindingen voor de vorming van bijproducten in het zwemwater? “Deze studie laat mooi zien dat speedo’s inderdaad hygiënischer zijn dan shorts. Maar nu ben ik ook wel benieuwd wat het effect zou zijn op bromaat, chloraat en trihalomethanen (THM’s), de stoffen die ontstaan door de reactie van desinfectiemiddelen met organisch materiaal in het water. Dáár zit voor onze branche natuurlijk de echte winst.”
Het speedo-dilemma
Daarnaast keken de onderzoekers naar de esthetische kant van de zaak. Een panel van Fransen en Italianen beoordeelde foto’s van proefpersonen in beide soorten badkleding. De uitslag? De short scoorde beter op aantrekkelijkheid. Interessant genoeg vonden de deelnemers zichzelf even aantrekkelijk in beide soorten zwembroeken, maar externe beoordelaars waardeerden de short duidelijk hoger. Dat maakt meteen duidelijk waarom het verbieden van zwemshorts in Nederland geen eenvoudige opgave zou zijn. Waar de speedo in Frankrijk en Italië algemeen geaccepteerd is, mede doordat veel zwembaden er duidelijke regels over hebben, ligt dat in Nederland anders. Hier roept de strakke zwembroek vaak nog wat ongemak of schaamte op. Veel Nederlanders vinden het ‘een dingetje’, en dat zegt ook iets over onze zwemcultuur: we hechten aan comfort, vrijheid en eigen keuze, ook in het water. Een herkenbaar spanningsveld, enerzijds is op peil houden van de waterkwaliteit, anderzijds het comfort en de beleving van de zwemmer.
Douchen, douchen, douchen…
IIn Nederland ligt vooralsnog de nadruk op gedragsmaatregelen – goed wassen, vooraf douchen en schone zwemkleding dragen – en lijkt het er niet op dat er strikte kledingvoorschriften komen. Dit onderzoek is daarmee vooral een leuke aanleiding om opnieuw te kijken naar hygiënebeleid en communicatie. Het laat zien dat simpele gewoontes zoals niet met je short op het terras zitten of altijd vooraf douchen, een groot effect kunnen hebben. Tegelijk kan het helpen om het bewustzijn over waterkwaliteit te vergroten. Want of je nu een speedo of short draagt, uiteindelijk willen bezoekers en de zwembranche allemaal hetzelfde: schoon, veilig en prettig zwemwater voor iedereen.
advertentie
