SIRE is een nieuwe campagne gestart ‘Laat jij jouw jongen genoeg jongen zijn?’ om ‘opvoeders van jongens de ruimte te geven om zich te ontwikkelen op de manier die bij hen past’. Als moeder van drie, inmiddels volwassen, zonen heb ik meer dan genoeg ‘jongens-energie’ van dichtbij mee gemaakt. Ik had dan ook in eerste instantie een gevoel van herkenning bij het zien van de avontuurlijke activiteiten van deze klimmende, ontdekkende en energieke jongens. Maar al snel zette het mij ook aan het denken, deze herkenning gaat niet voor al mijn zonen in gelijke mate opgaat. Ik besloot om de stellingen en beweringen van de experts in het SIRE-filmpje verder te onderzoeken.
‘Jongens leren op een andere manier dan meisjes. Jongens leren meer door te ontdekken, te experimenteren, risico’s te nemen en door te doen.’ Maar deze bewering wordt niet gedragen door wetenschappelijk onderzoek. Judi Mesman (Hoogleraar Diversiteit in Opvoeding en Ontwikkeling Universiteit Leiden): ‘Ik ken geen onderzoek dat aantoont dat jongens meer leren als je ze op de ene manier behandelt en meisjes meer op de andere manier. We weten wél uit onderzoek dat risicovol gedrag bij jongens meer wordt aangemoedigd en dat kinderen geneigd zijn om gedrag dat wordt aangemoedigd ook meer te vertonen.’ Er is wél onderzoek gedaan naar de verschillen tussen jongens en meisjes. Mesman: ‘Het verschil in gedrag hangt niet af van het geslacht maar van leeftijdsfase, persoonlijkheid en aanmoediging van de omgeving. Kinderen leren door te ontdekken, te experimenteren. Door risico’s te nemen en door te doen.’
‘Jongens te veel afremmen, remt hun ontwikkeling. Ze verliezen sneller hun motivatie en hun prestaties gaan achteruit.’ Er is een bredere maatschappelijke ontwikkeling om kinderen minder vrij te laten. Vroeger zwierf je als vijfjarige de hele buurt door, vroeg je op een gegeven moment aan iemand hoe laat het was om te weten of het etenstijd was. Dat gebeurt nu veel minder. En remt dat hun ontwikkeling? Bepaalde dingen leren ze dan minder. Bijvoorbeeld hoe je moet vallen als je klimt. Of zelfstandig problemen oplossen, zonder dat meteen een ouder naast je staat. Maar dat geldt voor jongens én meisjes.
Ben jij op zoek naar een leverancier die kan helpen bij het automatiseren van processen in jouw zwembad of zwemschool? 👉 Klik hier.
Doen!
Na zo veel jaren zwemles geven aan kleuters kan ik met zekerheid zeggen dat álle kleuters, jongens of meisjes, het beste leren wanneer er in de les veel tijd en ruimte is voor DOEN. Zélf ontdekken. Zorg daarom voor materiaal dat uitnodigt tot creativiteit, geef ruimte voor samenwerking en keuzevrijheid. Dat betekent ook dat je, binnen veilige kaders, hen de vrijheid geeft om dingen ‘fout’ te doen en om risico’s te nemen. Ik hoor echter steeds vaker dat lesgevers voorzichtiger worden door bezorgde ouders. Jammer, juist door het maken van fouten en het nemen van risico’s leren kinderen heel veel.
Rechten van het kind
Kinderarts en pedagoog Janus Korczak schreef de drie rechten van het kind op: recht op de dag van vandaag, het recht om te zijn wie je bent en het recht op eigen risico. Deze vormden later de grondslag voor de Universele Rechten van het Kind. Vooral die laatste kan interessant zijn voor het (zwem)onderwijs. Het kan helpen om overmatige bezorgdheid een tegengeluid te geven. Wanneer je kinderen het recht ontneemt om risico’s te nemen, loop je grote kans dat kinderen niet leren omgaan met vallen. Geen weerbaarheid opbouwen en niet leren om te gaan met de grilligheid van het leven.
Bezorgde oma…
Het aangeven van grenzen bij het nemen van risico’s is ook regelmatig onderwerp van gesprek bij de ouders van mijn kleinkinderen. Want waar moet je het laten gaan en waar is ingrijpen nodig? Ik denk daar soms anders over, ben dan de ‘bezorgde oma’. Laatst kreeg onze oudste kleindochter van 3 jaar een nieuwe fiets. Zij kan al een tijdje zonder zijwielen en was toe aan een groter formaat. Als ze nu op die fiets naar ons komt, zie ik haar stralen. Maar om te stoppen moet ze haar fiets scheef gooien en ze moet een kamikaze-sprong maken om er af te kunnen stappen. Dan denk ik even aan stop-momenten op minder veilige plekken. Ik zeg dan niets en kijk even de andere kant op. Dát heb ík dan weer geleerd…
Deze column is geschreven door Claartje Driessen.